رزرو نوبت
اختلالات حرکتی، طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها و شرایطی را شامل می‌شوند که بر کنترل حرکات بدن تأثیر می‌گذارند. این اختلالات می‌توانند از لرزش‌های خفیف تا فلج کامل متغیر باشند و زندگی روزمره فرد را به شدت تحت تأثیر قرار دهند. خوشبختانه پیشرفت‌های اخیر در حوزه پزشکی، گزینه‌های درمانی متنوعی را برای افراد مبتلا به اختلالات حرکتی فراهم کرده است. درمان از طریق جراحی یکی از اصلی‌ترین روش‌های درمانی برای مدیریت این اختلالات هستند. در این مقاله، به بررسی درمان و جراحی اختلالات حرکتی، اقدامات قبل و بعد از آن و بهترین روش‌های جراحی توسط دکتر ارتیاعی می‌پردازیم. همچنین، به نقش تکنولوژی‌های نوین در بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به اختلالات حرکتی خواهیم پرداخت.
انواع اختلالات حرکتی
بیماری‌های حرکتی مغز یا همان اختلالات حرکتی انواع مختلفی دارند. این اختلالات می‌توانند باعث لرزش، سفتی عضلات، حرکات غیرارادی، کندی حرکت یا عدم هماهنگی شوند. در ادامه برخی از مهم‌ترین انواع اختلالات حرکتی را معرفی می‌کنیم:
اختلالات هیپرکینتیک
این نوع از اختلالات باعث افزایش حرکت در عضلات بدن شده و در برخی موارد باعث غیر ارادی شدن آن‌ها می‌شود. اختلالات هیپرکینتیک گروهی از بیماری‌ها هستند که با حرکات اضافی و غیر ارادی مشخص می‌شوند. این حرکات می‌توانند در هر قسمت از بدن رخ دهند و فعالیت‌های روزمره فرد را مختل کنند. خود این نوع از اختلالات دارای چندین نوع بیماری هستند که در زیر به برخی از آن‌ها اشاره کردیم:
- دیستونی: انقباضات عضلانی غیر ارادی که باعث پیچ‌خوردگی یا حرکات تکراری در یک یا چند قسمت بدن می‌شود.
- لرزش اساسی: لرزش ریتمیکی که معمولاً در دست‌ها، سر یا صدا رخ می‌دهد.
- بیماری هانتینگتون: یک بیماری ژنتیکی پیشرونده است که با حرکات غیرارادی، مشکلات شناختی و اختلالات روانی همراه است.
- سندرم تورت: یک اختلال عصبی است که با تیک‌های حرکتی و صوتی مشخص می‌شود.
اختلالات هیپوکینتیک
اختلالات هیپوکینتیک گروهی از بیماری‌ها هستند که با کاهش حرکات و سفتی عضلات مشخص می‌شوند. برخلاف اختلالات هیپرکینتیک که با حرکات اضافی و غیرارادی همراه هستند، در اختلالات هیپوکینتیک، بیماران در آغاز و حفظ حرکات با مشکل مواجه می‌شوند. خود این اختلال نیز دارای چندین نوع بیماری است که به شرح زیر هستند:
- بیماری پارکینسون: یک اختلال عصبی پیشرونده است که با لرزش، کندی حرکت، سفتی عضلات و عدم تعادل مشخص می‌شود.
- فلج فوق هسته‌ای پیشرونده: یک اختلال عصبی نادر است که با اختلال در تعادل، مشکلات بلع و تغییرات در چشم‌ها مشخص می‌شود.
- آتروفی چند سیستمی: یک گروه از اختلالات عصبی است که با علائم مشابه بیماری پارکینسون، آتاکسی (عدم هماهنگی) و مشکلات غیرارادی همراه است.
بهترین روش‌های درمان اختلالات حرکتی
در ارتباط با درمان اختلالات حرکتی با پیشرفت تکنولوژی، درمان‌های بسیاری وجود دارد. درمان این اختلالات بسته به نوع، شدت و علت بیماری متفاوت است. در ادامه به برخی از بهترین روش‌های درمان اختلالات حرکتی اشاره می‌کنیم:
دارو درمانی
یکی از روش‌های درمانی برای بیماری‌های مغزی و اختلالات حرکتی، استفاده از داروهای مناسب آن بیماری است. پس از تشخیص بیماری توسط پزشک و مشاهده علائم، با توجه به علت و شدت آن نوع بیماری، پزشک داروهای مخصوص را تجویز کرده و به بیمار می‌دهد. برخی از این داروها شامل موارد زیر هستند:
- داروهای دوپامینرژیک: این داروها برای افزایش سطح دوپامین در مغز استفاده می‌شوند و در درمان بیماری پارکینسون بسیار موثر هستند.
- داروهای ضد اسپاسم: برای کاهش سفتی و اسپاسم عضلات استفاده می‌شوند.
- داروهای بتابلاکر: برای کاهش لرزش استفاده می‌شوند.
- داروهای ضد کولینرژیک: برای کاهش ترشح استیل کولین و کاهش سفتی عضلات استفاده می‌شوند.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی نقش بسیار مهمی در بهبود عملکرد حرکتی، افزایش قدرت عضلانی و بهبود تعادل در افراد مبتلا به اختلالات حرکتی دارد. تمرینات فیزیوتراپی به صورت فردی و با توجه به نیازهای هر بیمار طراحی می‌شود. با انجام حرکات کششی و تمرینات خاص، دامنه حرکتی مفاصل افزایش یافته و انعطاف‌پذیری بدن بهبود می‌یابد. بسیاری از اختلالات حرکتی با درد همراه هستند. فیزیوتراپی با کاهش اسپاسم عضلانی و بهبود گردش خون به کاهش درد کمک می‌کند.
کاردرمانی
کاردرمانی به بیماران کمک می‌کند تا فعالیت‌های روزمره خود را به طور مستقل انجام دهند. کاردرمانگران با آموزش تکنیک‌های خاص و استفاده از وسایل کمکی، به بیماران کمک می‌کنند تا عملکرد خود را بهبود بخشند. کاردرمانگر با ارزیابی دقیق، توانایی‌های فرد را در زمینه‌های مختلف مانند حرکت، شناخت، حواس و فعالیت‌های روزمره ارزیابی می‌کند. کاردرمانگر تمرینات تخصصی را برای بهبود عملکرد حرکتی، تقویت عضلات، افزایش دامنه حرکتی و بهبود هماهنگی طراحی می‌کند. این تمرینات ممکن است شامل تمرینات تعادلی، تمرینات تقویت عضلات و … باشد.
گفتاردرمانی
در برخی از اختلالات حرکتی، مشکلات گفتاری نیز وجود دارد. گفتاردرمانی به بیماران کمک می‌کند تا مشکلات گفتاری خود را بهبود بخشند و ارتباطات خود را موثرتر برقرار کنند. گفتاردرمانگران با استفاده از تمرینات خاص، به تقویت عضلات زبان، لب‌ها، گونه‌ها و کام نرم کمک می‌کنند. این تمرینات به بهبود تلفظ، بلع و تنفس کمک می‌کند. همچنین برخی اختلالات حرکتی پارکینسون باعث اختلال بلع در پارکینسون نیز می‌شوند. گفتاردرمانگران با آموزش تکنیک‌های مختلف بلع، به بهبود این مشکل کمک می‌کنند.
جراحی
در برخی موارد، جراحی می‌تواند برای درمان اختلالات حرکتی استفاده شود. در برخی موارد خاص و پس از ارزیابی دقیق توسط پزشک متخصص جراحی انجام می‌شود. تصمیم‌گیری در مورد جراحی به عوامل مختلفی از جمله نوع اختلال، شدت علائم، پاسخ به درمان‌های دیگر و شرایط عمومی بیمار بستگی دارد. اگر داروها نتوانند علائم بیماری را به طور قابل قبولی کنترل کنند، ممکن است جراحی به عنوان گزینه درمانی در نظر گرفته شود.
انواع روش‌های جراحی اختلالات حرکتی
در بخش قبلی متن به این موضوع اشاره کردیم که یکی از روش‌های درمانی اختلالات حرکتی، جراحی است. زمانی که سایر روش‌های درمانی برای بیمار پاسخ‌گو نباشد، پزشک تشخیص می‌دهد که از روش جراحی استفاده کند. در این بخش به معرفی انواع روش‌های جراحی اختلالات حرکتی می‌پردازیم:
تحریک عمقی مغز (Deep Brain Stimulation – DBS)
در این روش، الکترودهایی در نواحی خاصی از مغز کاشته می‌شود که با تولید پالس‌های الکتریکی، فعالیت‌های عصبی را تنظیم می‌کنند. معمولاً برای درمان بیماری پارکینسون، دیستونی (اختلال انقباضی عضلات) و تیک‌های عصبی استفاده می‌شود. این روش دارای مزایایی چون کاهش قابل توجه لرزش، سفتی عضلات و کندی حرکت و به طور کلی بهبود کیفیت زندگی است.
تالاموتومی (Thalamotomy)
در این روش، بخشی از تالاموس که یکی از بخش‌های مغز است و مسئول ایجاد لرزش است، تخریب می‌شود. این روش جراحی معمولا برای کاهش لرزش شدید به کار می‌رود. البته در نظر داشته باشید که این روش جراحی دارای عوارضی نیز است و این عوارض شامل ضعف، اختلالات حسی و مشکلات تعادل می‌شود.
جراحی ستون فقرات (Spine surgery for movement disorders)
در این روش بسته به نوع اختلال، ممکن است بخش‌هایی از ستون فقرات برداشته شود، فشردگی اعصاب برطرف شود یا استخوان‌ها تثبیت شوند. این جراحی برای درمان اسپاستیسیتی (سفتی عضلات)، درد مزمن، انحراف ستون فقرات و سایر اختلالات حرکتی مرتبط با ستون فقرات استفاده می‌شود. از عوارض این جراحی می‌توان به بی اختیاری ادرار یا مدفوع اشاره کرد.
اقدامات قبل و بعد از جراحی اختلالات حرکتی
جراحی اختلالات حرکتی، مانند هر عمل جراحی دیگری، نیازمند آماده‌سازی مناسب قبل از عمل و مراقبت‌های ویژه بعد از آن است. این اقدامات به بهبود نتیجه عمل و کاهش عوارض کمک می‌کنند. در این بخش از متن به بررسی برخی اقدامات قبل و بعد از جراحی اختلالات حرکتی می‌پردازیم:
اقدامات قبل از جراحی
قبل از انجام عمل جراحی برای درمان اختلالات حرکتی، رعایت برخی از اقدامات می‌تواند در انجام عمل به نحو احسن کمک کند. برخی از اقدامات لازم قبل از جراحی‌های مغزی شامل موارد زیر هستند:
- ویزیت‌های پزشکی: قبل از جراحی، چندین ویزیت پزشکی انجام می‌شود تا وضعیت سلامتی شما به طور کامل ارزیابی شود. آزمایش‌های خون، تصویربرداری و سایر آزمایش‌های تشخیصی ممکن است درخواست شوند.
- مشاوره با پزشک: پزشک جراح در مورد نوع جراحی، مزایا و معایب آن، خطرات احتمالی و آنچه که باید انتظار داشته باشید با شما صحبت خواهد کرد.
- توقف مصرف برخی داروها: ممکن است از شما خواسته شود که مصرف برخی داروها مانند داروهای رقیق‌کننده خون را چند روز قبل از جراحی قطع کنید. مصرف این نوع داروها ممکن است بر روی عملکرد جراحی تاثیرگذار باشد.
- رژیم غذایی: ممکن است از شما خواسته شود که شب قبل از جراحی چیزی نخورید و ننوشید. به صورت کلی رعایت کردن رژیم غذایی قبل از جراحی در نتیجه و کاهش عوارض جراحی موثر است.
- آماده‌سازی پوست: ناحیه‌ای که قرار است جراحی روی آن انجام شود، به دقت تمیز و آماده می‌شود. پوست ناحیه جراحی باید عاری از هرگونه موی زائد باشد و کاملا تمیز و آماده جراحی باشد.
اقدامات بعد از جراحی
پس از انجام عمل جراحی نیز برخی از اقدامات لازم است. بهبود کامل پس از جراحی نیازمند انجام برخی از فعالیت‌ها و پرهیز از انجام برخی دیگر است. این اقدامات شامل موارد زیر هستند:
- فیزیوتراپی: فیزیوتراپی پس از جراحی برای بهبود حرکت و عملکرد عضلات بسیار مهم است.
- مراقبت از زخم: زخم جراحی باید تمیز و خشک نگه داشته شود. زخم ناشی از جراحی باید به صورت مرتب تمیز نگه داشته شود.
- دارو درمانی: ممکن است داروهایی برای کنترل درد، عفونت و کاهش تورم تجویز شود.
- پیگیری‌های پزشکی: پس از جراحی، باید به طور منظم به پزشک مراجعه کنید تا پیشرفت شما ارزیابی شود.
انجام جراحی اختلالات حرکتی توسط دکتر ارتیاعی
اختلالات حرکتی زندگی بسیاری از افراد را می‌تواند تحت تاثیر قرار دهد. لرزش‌های شدید بدن و دست‌ها و پاها، کاهش و یا افزایش سرعت حرکات بدن و سایر علائم می‌تواند مانع از زندگی راحت برای بیماران شود. در برخی موارد نادر که دارودرمانی، فیزیوتراپی و کاردرمانی پاسخ‌گو نباشند، بیماران به سراغ روش‌های جراحی می‌روند. دکتر ابوالحسن ارتیاعی یکی از جراحان مغز و اعصاب برجسته در ایران هستند که در زمینه جراحی اختلالات حرکتی تخصص ویژه‌ای دارند. ایشان با بهره‌گیری از دانش و تجربه گسترده خود، اقدام به درمان طیف وسیعی از اختلالات حرکتی از جمله بیماری پارکینسون، دیستونی، تیک‌های عصبی و برخی دیگر از بیماری‌های مرتبط با اختلالات حرکتی می‌کنند. دکتر ارتیاعی عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران و دارای بورد تخصصی جراحی مغز و اعصاب دیسک و ستون فقرات از دانشگاه تهران و فلوشیپ رسمی فوق تخصصی استریوتاکسی و فانکشنال از دانشگاه شهید بهشتی، با سابقه موفق بسیار در جراحی‌های اختلالات حرکتی، می‌توانند در مسیر تشخیص و درمان همراه شما باشند.
کلام پایانی
در این مقاله با انواع بیماری‌های مربوط به اختلالات حرکتی آشنا شدیم. دانستیم که این بیماری‌ها به روش‌های گوناگونی ممکن است درمان شوند. روش‌های درمانی اختلالات حرکتی شامل دارودرمانی، فیزیوتراپی، کاردرمانی، گفتاردرمانی و جراحی بودند. جراحی نیز خود دارای چندین روش مختلف است. بیماری‌های حرکتی مغز می‌توانند باعث اختلال در عملکرد زندگی افراد شوند. از این رو توصیه می‌کنیم این بیماری‌ها را به سرعت تشخیص داده و درمان آن را شروع کنید. در مسیر تشخیص و درمان بیماری‌های حرکتی مغز می‌توانید از تخصص و تجربه دکتر ابوالحسن ارتیاعی نیز بهره‌مند شوید.
دیدگاهتان را بنویسید