جراحی تومور مغزی: انواع + کاربرد آن

بیماری‌های انکولوژیک، پس از بیماری‌های قلبی در فهرست بیماری‌های تهدید کننده زندگی در رتبه دوم قرار دارند. در بیماران انکولوژیک، تومورهای مغزی شایع‌ترین تومورهای دیده شده در دوران کودکی پس از سرطان خون هستند و در گروه سنی بزرگسالان در صدر قرار دارند. در درمان تومورهای مغزی، حفظ عملکردهای خاص مانند گفتار، حرکات دست و پا، ادراک، شنوایی و بینایی پس از جراحی به اندازه نتایج انکولوژیک اهمیت دارد. جراحی تومور مغزی، یکی از موضوعاتی است که در سال‌های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله به صورت کامل با روش‌های جراحی برای تومورهای مغزی آشنا خواهیم شد تا آخر مقاله همراه ما باشید. 

جراحی تومور مغزی چیست؟ 

جراحی تومور مغزی، به معنی استفاده از روس‌های جراحی برای برداشتن تومورهایی که در بافت مغز قرار دارند، است. انواع تومورهای مغزی ممکن است شامل تومورهای سرطانی مانند گلیوبلاستوما و متاستاز، و تومورهای خوش‌خیم (غیرسرطانی) مانند: مننژیوم، آدنوم و نوروفیبروما باشند. این جراحی‌ها با هدف برداشتن تومور، کاهش فشار و تسکین علائم ناشی از تومور انجام می‌شود و ممکن است به صورت باز یا به روش‌های دیگر صورت گیرد. نحوه‌ی جراحی و درمان نهایی، بستگی به نوع و موقعیت تومور، اندازه آن و وضعیت بیمار دارد، و اغلب با ترکیب سایر روش‌های درمانی، مانند رادیوتراپی یا شیمی درمانی، استفاده می‌شود. 

تومور مغزی چیست؟ 

تومورهای مغزی، یکی از بیماری‌های جدی و پیچیده در حوزه پزشکی هستند. این توده‌ها، به‌طور نامحدود و غیرطبیعی رشد می‌کنند و می‌توانند خوش خیم یا بدخیم باشند. 

در مورد علائم تومور مغزی در زنان بیش‌تر بخوانید!

کاربرد جراحی تومور مغزی

جراحی تومور مغزی برای تشخیص، برداشتن و درمان تومورهایی که در بافت مغز قرار د ارند، استفاده می‌شود. کاربردهای این جراحی عبارت‌اند از: 

• تشخیص: برخی تومورهای مغزی ممکن است با تصویربرداری مانند MRI یا CT تشخیص داده شوند، اما برای تشخیص نهایی و تایید نوع تومور، نیاز به برداشتن نمونه با استفاده از جراحی بیوپسی یا برداشتن تمامی تومور با جراحی کامل است. 
• برداشتن تومور: هدف اصلی جراحی تومور مغزی برداشتن تومور است. با این کار، تلاش می‌شود تا تومور به‌طور کامل از بافت مغز جدا شود و فشار و تأثیر آن بر ساختارهای مغزی کاهش یابد. 
• کاهش فشار: در برخی موارد، تومورهای مغزی می‌توانند فشار زیادی بر روی بافت‌های اطرافی مغز وارد کنند. جراحی تومور می‌تواند فشار را کاهش دهد و بهبود علائم مرتبط با فشار مغزی، مانند: انواع سردرد، تشنج و ناتوانی‌های حرکتی را بهبود بخشد. 
• درمان: جراحی ممکن است به تنهایی کافی نباشد و در ترکیب با روش‌های درمانی دیگر مانند رادیوتراپی یا شیمی درمانی استفاده شود. این ترکیب درمانی، بهبود بیشتری در کنترل و تسکین تومور و جلوگیری از بازگشت آن افزایش می‌بخشد. 

آمادگی برای جراحی

قبل از جراحی تومور مغزی، باید به شرح حال بیمار گوش داد، تکنیک‌های مختلف تصویربرداری را برای برنامه ریزی فرآیند امتحان کرد و اطلاعات دقیقی در مورد وضعیت به دست آورد. محل تومور، میزان سختی عمل، تکنیک جراحی، روند بعد از عمل، خطرات عمل، هزینه عمل و میزان تاثیرگذاری بر کیفیت زندگی فرد پس از عمل باید مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد و با جزئیات برنامه ریزی شوند. 

پس از تصمیم گیری برای جراحی و انجام آزمایشات لازم، در صورتی که فرد بیماری دیگری نداشته باشد، در روز عمل در بیمارستان بستری می‌شود. 

انواع جراحی تومور مغزی

انتخاب شیوه جراحی به تشخیص متخصص، شرایط تومور، تصمیم بیمار و… بستگی دارد. روش‌های جراحی برای درمان تومور مغزی عبارت‌اند از: 

• کرانیوتومی
• میکروسرجری
• آسپیراسیون اولتراسونیک
• نوراندوسکوپی
• بیوپسی
• جراحی لیزری تومور مغزی

کرانیوتمی

کرانیوتومی متداول‌ترین روش مورد استفاده در مداخله جراحی برای تومورهای مغزی است. این عمل با بریدن استخوان جمجمه، سپس برداشتن تومور و جایگزینی استخوان ادامه می‌یابد. در نهایت پوست سر دوخته می‌شود. هدف از این تکنیک حذف کامل تومور مغزی است. اگر امکان برداشتن کامل تومور وجود ندارد، درمان باید با شیمی درمانی یا رادیوتراپی ادامه یابد. 

میکروسرجری

میکروسرجری، که یکی از تکنیک‌هایی است که به دستیابی به نتایج بسیار مؤثر در جراحی کمک می‌کند، امکان بررسی دقیق بافت مغز را فراهم می‌کند. به این ترتیب می‌توان بافت‌های سالم و بافت‌های تومور را به راحتی جدا کرد. 

جراحی تومور مغزی آسپیراسیون اولتراسونیک

در این روش جراحی، تومور توسط امواج صوتی ساطع شده توسط یک کاوشگر اولتراسوند قرار داده شده در داخل تومور شکسته شده و قطعات با مکش خارج می‌شوند. در این روش، امواج فراصوت با فرکانس بالا وارد منطقه‌ای می‌شوند که نیاز به نمونه‌برداری دارد و باعث تشکیل حفره‌ای کوچک و ایجاد ارتجاعات در محیط می‌شوند. به لطف این تکنیک، آسیب بسیار کمی به بافت مغز وارد می‌شود. 

نوراندوسکوپی مغزی

پس از ایجاد یک سوراخ کوچک در جمجمه، تومور با آندوسکوپ قابل مشاهده است. در این روش، به جای ایجاد برش‌های بزرگ در جمجمه و باز کردن بخشی از مغز، از یک سوراخ کوچک در جمجمه استفاده می‌شود تا نورواندوسکوپ و سایر ابزارها به داخل مغز هدایت شوند. 

بیوپسی

بیوپسی تومور مغزی، یک روش تشخیصی است که در آن نمونه‌ی کوچکی از بافت تومور درون مغز برداشت می‌شود. این نمونه سپس به آزمایشگاه فرستاده می‌شود تا تحت بررسی‌های میکروسکوپی و بیوشیمیایی قرار بگیرد و نوع و خصوصیات تومور مشخص شود. باین روش، می‌تواند به صورت مستقیم یا هدایت شده توسط فناوری‌های تصویربرداری بر روی تومور انجام شود. 

جراحی لیزری تومور مغزی (Laser Interstitial Thermal Therapy – LITT) 

این روش جراحی شامل استفاده از لیزر برای تخریب تومور مغزی است. با استفاده از یک سوند وارد کننده، لیزر به منطقه تومور هدایت می‌شود و با تولید حرارت، بافت تومور را تخریب می‌کند. 

مزایای جراحی تومور مغزی

• قبل از توصیه هر روشی، پزشک مزایا و خطرات هر کدام را در نظر می‌گیرد. یکی از مزایای جراحی انعطاف‌پذیری است، به این معنا که پزشک می‌تواند تمام یا فقط بخشی از تومور را بردارد. جراحی را می‌توان با یک درمان کمکی مانند: رادیوسرجری گامانایف ترکیب کرد. 
• یکی دیگر از مزایای برداشتن تومور مغزی با جراحی این است که وقتی تومور به طور کامل با جراحی برداشته می‌شود، احتمال عود آن کاهش می‌یابد. اگرچه این بستگی به نوع تومور مغزی دارد و اینکه آیا می‌توان آن را به طور کامل با جراحی برداشت یا نه، این امکان یکی از مزایای جراحی تومور مغزی است. 
• در برخی از موارد تومورهای مغزی بدخیم، جراحی می‌تواند به تنهایی یا به همراه سایر روش‌های درمانی، منجر به افزایش طول عمر بیمار شود. 
• با برداشت تومور مغزی، فشار ایجاد شده بر مغز و عوارض آن مانند سردرد، اختلالات حرکتی، اختلالات شناختی و عصبی کاهش می‌یابد. 
• بیوپسی و بررسی نمونه‌های جراحی به تیم پزشکی کمک می‌کند تا نوع دقیق تومور، خصوصیات بیوشیمیایی و درجه بدخیمی آن را تشخیص دهند. این اطلاعات برای برنامه‌ریزی درمانی و تعیین روش‌های پسا جراحی مهم است. 

عوارض جراحی تومور مغزی

به صورت کلی هر جراحی ممکن است در کنار مزایا عوارضی را نیز به همراه داشته باشد که اغلب در صورت موفقیت‌آمیز نبودن جراحی و… اتفاق می‌افتند. این عوارض عبارت‌اند از: 

• واکنش آلرژیک به داروهای بیهوشی
• تورم
• خونریزی
• تشنج
• عفونت
• لخته شدن خون
• ایجاد مشکلات حافظه
• بروز اختلالات حرکتی

کلام پایانی 

در این مقاله، به بررسی جراحی تومور مغزی، روش‌ها، کاربردها و انواع آن پرداختیم. این جراحی، یکی از روش‌های مهم و مؤثر در درمان این بیماری پیچیده است. با استفاده از تکنیک‌های پیشرفته جراحی، امکان برداشتن توده‌های غیرطبیعی در مغز و بازگرداندن بهبودی به بیماران وجود دارد. 

سوالات متداول