جراحی قاعده جمجمه: انواع و کاربردهای که باید بدانید! 

جمجمه از استخوان‌ها و غضروف‌هایی تشکیل شده است که صورت و جمجمه را تشکیل می‌دهند که مغز را احاطه کرده است. شما می‌توانید استخوان‌های جمجمه را در بالای جمجمه احساس کنید. استخوانی که پایین یا پایه جمجمه را تشکیل می‌دهند، حفره چشم، سقف حفره بینی، برخی از سینوس‌ها و استخوان‌هایی را که گوش داخلی را احاطه کرده‌اند، تشکیل می‌دهند. قاعده جمجمه یک ناحیه شلوغ و پیچیده با دهانه‌های مختلف است که نخاع، بسیاری از رگ‌های خونی و اعصاب همگی از آن عبور می‌کنند. در این مقاله به صورت کامل به کاربردها، درمان‌های تکمیلی و عوارض جراحی قاعده جمجمه خواهیم پرداخت، تا انتهای مقاله همراه ما باشید. 

جراحی قاعده جمجمه چیست؟ 

جراحی قاعده جمجمه، برای برداشتن توده‌های غیرسرطانی و سرطانی و ناهنجاری‌های زیرین مغز، قاعده جمجمه یا چند مهره بالایی ستون فقرات انجام می‌شود. از آنجایی که دیدن و دسترسی به این ناحیه بسیار دشوار است، این جراحی، ممکن است با یک روش اندوسکوپی کم تهاجمی انجام شود. در این روش، جراح ابزارها را از طریق سوراخ‌های طبیعی جمجمه مانند بینی یا دهان و یا با ایجاد یک سوراخ کوچک درست بالای ابرو وارد می‌کند. این نوع جراحی به تیمی از متخصصین نیاز دارد که ممکن است شامل جراحان گوش و حلق و بینی، جراحان فک و صورت، جراحان مغز و اعصاب و رادیولوژیست باشد. 

قبل از ایجاد جراحی آندوسکوپی قاعده جمجمه، تنها راه برای از بین بردن ضایعات در این ناحیه از بدن، ایجاد سوراخ در جمجمه بود. در برخی موارد ممکن است به این نوع جراحی نیاز باشد. 

کاربرد جراحی قاعده جمجمه

کاربردهای جراحی Skull base، عبرات‌اند از: 

• کیست‌هایی که از بدو تولد ایجاد می‌شوند
• رشد ناشی از عفونت
• تومورهای هیپوفیز
• مننژیوم، تومورهای غیر سرطانی که از مننژها رشد می‌کنند، بافتی که مغز را می‌پوشاند و بین مغز و جمجمه قرار دارد. 
• کوردوما، یک تومور استخوانی با رشد آهسته است که اغلب در قاعده جمجمه یافت می‌شود
• نورالژی سه قلو، درد شدید در یک طرف صورت
• کرانیوفارنژیوم، رشدی که در نزدیکی غده هیپوفیز ایجاد می‌شود
• کرانیوسینوستوزیس، وضعیتی که در آن استخوان‌های جمجمه نوزاد خیلی زود بسته می‌شود و باعث ایجاد مشکلاتی در رشد مغز و شکل جمجمه می‌شود. 
• فیستول مایع مغزی نخاعی
• آنوریسم مغزی، یک ناحیه ضعیف و اغلب برآمده در یک رگ خونی در مغز
• ناهنجاری‌های شریانی وریدی، شریان‌ها و وریدهایی که به طور غیر طبیعی به یکدیگر متصل هستند

انواع جراحی قاعده جمجمه

مدل‌های مختلفی از جراحی قاعده جمجمه انجام می‌شود. دیگر روش‌های این جراحی عبارت‌اند از: 

تکنیک‌های جراحی آندوسکوپی کم تهاجمی

بسیاری از اختلالات قاعده جمجمه، به ویژه تومورهای هیپوفیز، می‌توانند با جراحی درمان شوند یا از طریق حفره سینوسی، یک تکنیک اندونازال، برداشته شوند. این روش کم تهاجمی به طور مشترک بین جراحان مغز و اعصاب و جراحان گوش، حلق و بینی (ENT) انجام می‌شود و نیاز به دسترسی از طریق بینی یا از پشت گوش دارد. جراحان، از پیشرفته‌ترین روش‌های ناوبری، اپتیک و جراحی برای برداشتن تومورهای قاعده جمجمه از طریق برش‌های کوچک استفاده می‌کنند. این تکنیک‌های پیشرفته، نیاز به دستکاری مغز یا برداشتن ساختارهای طبیعی را کاهش می‌دهند. نتیجه آن، بهبود نتایج، ایمنی بیمار و همچنین تاثیر زیبایی جراحی است. 

تکنیک‌های پیشرفته میکروسکوپی، لیزر و اولتراسونیک

تکنیک‌های پیشرفته میکروسکوپی، لیزری و اولتراسوندی، بر روی انواع خاصی از تومورها که در عمق قاعده جمجمه مدفون هستند، انجام می‌شود. به عنوان مثال، لیزر به جراحان اجازه می‌دهد تا این تومورها را در زمان کمتری حذف کنند، خطر عوارض را کاهش می‌دهد. همچنین موجب استفاده کمتر از بیهوشی و کاهش احتمال آسیب به مغز و بافت عصبی سالم اطراف می‌شود. 

جراحی ترمیمی صورت و قاعده جمجمه

تکنیک‌های ترمیمی مانند بازسازی میکروواسکولار، پیوند عصب و عضله، بازسازی صورت و ترمیم بافت نرم به عنوان بخش مهمی از درمان و نتیجه کلی بیمار اجرا می‌شوند. 

جراحی قاعده جمجمه سنتی یا باز

این نوع جراحی ممکن است به برش‌هایی در ناحیه صورت و جمجمه نیاز داشته باشد. ممکن است لازم باشد قسمت‌هایی از استخوان برداشته شود تا بتوان به رشد آن رسید و تومور را برداشت. برای این نوع جراحی اغلب از میکروسکوپ اتاق عمل استفاده می‌شود. 

علائم

ممکن است علائم احتمالی زیادی از رشد یا ناهنجاری در ناحیه قاعده جمجمه وجود داشت باشد. علائم به اندازه، نوع و محل رشد یا ناهنجاری بستگی دارد و عبارت‌اند از: 

• درد صورت
• سردرد
• سرگیجه
• مشکلات بینایی
• بی‌حسی
• ضعف صورت
• از دست دادن شنوایی یا صدای زنگ در گوش
• احتقان بینی یا عفونت‌های مکرر سینوسی

تشخیص نیاز به جراحی قاعده جمجمه

تشخیص رشد یا ناهنجاری‌هایی که ممکن است به جراحی قاعده جمجمه نیاز داشته باشند، بر اساس علائم بیمار و معاینه فیزیکی است. از آنجایی که این ناحیه به طور مستقیم قابل مشاهده نیست، معاینات و مطالعات تصویربرداری بخش مهمی از تشخیص هستند که عبارت‌اند از: 

• MRI (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی) 
• MRA (آنژیوگرام رزونانس مغناطیسی) 
• PET (توموگرافی گسیل پوزیترون) 
• سی‌تی اسکن (توموگرافی کامپیوتری) 
• بیوپسی 

نکته: تست‌های دیگر تعادل، اعصاب جمجمه، فعالیت عضلات، بینایی و شنوایی شما ممکن است بررسی شوند. مطالعات یا اسکن سایر نواحی و سیستم‌های بدن نیز ممکن است بررسی شود. 

درمان‌های مکمل

علاوه بر جراحی آندوسکوپی و باز جمجمه، بسته به نوع رشد یا ناهنجاری قاعده جمجمه، ممکن است درمان‌های دیگر نیاز باشد که عبارت‌اند از: 

• شیمی درمانی: داروهایی هستند که برای درمان ضایعات ناشی از سرطان استفاده می‌شوند. 
• پرتو درمانی: درمان با اشعه ایکس ممکن است برای کنترل رشدی در قاعده جمجمه استفاده شود که نمی‌توان آن را به طور کامل با جراحی برداشت. 
• چاقوی گاما: این روش، نوع خاصی از پرتودرمانی است که از پرتوهای دقیق اشعه ایکس برای هدف قرار دادن رشد در قاعده جمجمه استفاده می‌کند. 
• رادیوتراپی پروتون: این نوع دیگری از پرتودرمانی است که برای داشتن دقت و دوز بیشتر برای تومورها طراحی شده است. 
• ذرات درمانی: این شیوه، جدیدترین روش رادیوتراپی است که از ذرات پر انرژی با عوارض جانبی کمتر استفاده می‌کند. رادیوتراپی یون کربن نوعی از ذرات درمانی است. 

مدیریت پس از جراحی قاعده جمجمه

پس از جراحی قاعده جمجمه، تیم پزشکی خود از نزدیک، بیمار را تحت مراقبت قرار خواهند داد. هدف آن‌ها این است که به بیمار اجازه دهند به فعالیت‌های عادی زندگی روزمره بازگردد. برخی از افراد به درمان مداوم از جمله رادیوتراپی، رادیوسرجری و پرتو درمانی نیاز دارند. بسیاری به تصویربرداری مکرر نیاز دارند تا مطمئن شوند که رشد در طول زمان باز نمی‌گردد. از آنجا که این نوع جراحی می‌تواند بسیار استرس‌زا باشد، دریافت حمایت از دوستان و خانواده نیز مهم است. تیم درمانی شما همچنین می‌تواند سلامت روان و منابع گروهی را برای بیمار و خانواده او پشتیبانی کند. 

کلام پایانی

در این مقاله، به صورت کامل کاربرد‌ها و انواع این جراحی قاعده جمجمه را مورد بررسی قرار دادیم. همچنین، بررسی کردمی که درمان‌های تکمیلی می‌توانند تاثیر زیادی بر بهبود روند درمانی بیمار داشته باشند. تشخیص این که نیاز به جراحی وجود داشته باشد را نیز برای شما ذکر کردیم. انتظار می‌رود با مطالعه این مقال، پاسخ تمام سوال‌های خود در مورد این جراحی را به دست آورده باشید. 

سوالات متداول