رزرو نوبت
سردرد یکی از شایع‌ترین مشکلات است که برای تمام افراد اتفاق می‌افتاد؛ اما معمولاً نگران‌کننده نیست. لیکن گاهی اوقات ممکن است به دلیل یک بیماری جدی ایجاد شود. انواع مختلفی از سردرد وجود دارد، مانند: تنش، میگرن و سردرد خوشه‌ای که به دلیل مشکلات سینوسی، الکل یا کم‌آبی بدن ایجاد می‌شود.
اکثر سر دردها را می‌توان با اجتناب از محرک‌ها و مصرف داروهای مسکن کنترل کرد، اما برخی از انواع سر درد به درمان‌های دیگر نیاز دارند. هر فرد طول زندگی خود ممکن است بارها دچار این عارضه شود، بنابراین دانستن تمام نکات در مورد این عارضه شایع برای تمام افراد بسیار مهم است. در ادامه به بررسی تمام حقایق در مورد این عارضه خواهیم پرداخت، تا آخر مقاله همراه ما باشید.
سردرد چیست؟
سردرد، دردی است که در تمام نقاط مختلف سر تجربه می‌شود. این بیماری بسیار شایع است و اکثر افراد در طول حیات خود حداقل یک‌بار آن را تجربه خواهند کرد. سر درد می‌تواند در مردان و زنان و در تمامی سنین بروز پیدا کند. در بیشتر موارد، سردرد ناخوشایند است؛ اما دلیلی برای نگرانی نیست، اما گاهی اوقات می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری جدی باشد.
علائم سردرد
بیش از ۲۰۰ نوع سر درد مختلف وجود دارد و ممکن است علائم متفاوتی نسبت به یکدیگر داشته باشند. در ادامه شایع‌ترین علائم این بیماری به دلایل مختلف را نام می‌بریم که عبارت‌اند از:
- سر درد تنشی
- میگرن
- سر درد خوشه‌ای
- سر درد سینوزیت
- سر درد کم‌آبی
- سر درد ارتفاع
- سر درد آپنه خواب
سردرد تنشی
سر درد تنشی یکی از رایج‌ترین انواع این عارضه است. درد معمولاً در هر دو طرف سر احساس می‌شود و می‌تواند بین ۳۰ دقیقه تا ۷ روز طول بکشد.
میگرن
میگرن یک مشکل رایج سلامتی است که در آن علاوه بر سردرد، ممکن است یک یا چند علامت دیگر مانند تهوع، استفراغ یا حساسیت به نور یا صدا داشته باشد. این نوع درد معمولاً در یک طرف سر رخ می‌دهد و می‌تواند ساعت‌ها یا روزها طول بکشد.
برخی از افراد علائم دیگری هاله بینایی یا تغییر در بینایی را قبل یا در طول حمله میگرن تجربه می‌کنند. هاله بینایی ممکن است شامل رگه‌های نور، نقاط تیره، یا دیدن الگوهای زیگزاگ باشد. برخی دیگر در تکلم خود دچار مشکل می‌شوند یا در بازوها و پاهای خود احساس بی‌حسی و گزگز می‌کنند.
سردرد خوشه‌ای
سر درد خوشه‌ای نوع نادری از سر درد است که می‌تواند بسیار دردناک باشد. این نوع از درد، معمولاً به‌صورت حملات خوشه‌ای یا گروهی درد رخ می‌دهند. درد معمولاً پشت یک چشم است و احساس نبض زدن یا تیرکشیدن می‌کند. از شایع‌ترین علائم آن آبریزش بینی و قرمزشدن چشم است و می‌تواند تا ۳ ساعت طول بکشد و ممکن است چند بار در روز اتفاق بیفتد.
سردرد سینوزیت
سر دردهای ناشی از مشکلات سینوس باعث فشار در استخوان‌های پیشانی یا گونه، در یک طرف یا هر دو طرف صورت می‌شوند. اگر به این نواحی فشار وارد شود، احساس درد بیشتر می‌شود. همچنین ممکن است فرد دندان‌درد، کیپ شدن بینی، آبریزش بینی یا سرفه را نیز تجربه کند.
سردرد کم‌آبی
سر درد ناشی از کم‌آبی باعث درد در تمام ناحیه سر می‌شود. کم‌شدن آب بدن، اکسیژن‌رسانی به مغز را دچار اختلال می‌کند و در نهایت باعث ایجاد این درد می‌شود.
سردرد ارتفاع
سردرد ارتفاعی یک درد شدید و ضربان‌دار است که در تمام سر و یا عمدتاً در پیشانی رخ می‌دهد. این بیماری به‌عنوان بیماری کوهستان نیز شناخته می‌شود، این درد بیشتر زمانی اتفاق می‌افتد که فرد وارد ارتفاعات بالا می‌شود. پرواز با هواپیما نیز می‌تواند باعث درد در یک طرف پیشانی شود. غواصی می‌تواند باعث سر درد همراه با سرگیجه، مشکل در تنفس یا گیجی شود. این نوع به‌خاطر فشار آب در اعماق دریا ایجاد می‌شود.
سردرد آپنه خواب
سر درد ناشی از آپنه خواب، معمولاً در بیشتر روزهای هفته هنگام بیدارشدن از خواب ایجاد می‌شود. آپنه خواب یا انسداد تنفسی میزان اکسیژن مغز را کاهش داده و در نتیجه باعث بروز درد در ناحیه سر می‌شود. این حالت با علائم دیگری مانند سرگیجه و در برخی موارد نادر باحالت تهوع نیز همراه است.
عوامل سردرد
سردرد، می‌تواند به‌خودی‌خود اتفاق بیفتد، نه در نتیجه یک مشکل سلامتی دیگر که به آن سردرد اولیه می‌گویند و یا ناشی از یک مشکل سلامتی باشد که آن را سر درد ثانویه می‌نامند.
سردردهای اولیه
گاهی اوقات سر دردهای اولیه می‌توانند توسط عوامل رژیم غذایی ایجاد شوند، مانند:
- مصرف الکل
- برخی غذاها مانند: پنیر، مرکبات، گوشت‌های فراوری شده و غذاهای حاوی مونوسدیم گلوتامات (MSG)
- مصرف بیش از حد کافئین
- حذف وعده‌های غذایی اصلی
- کم‌شدن آب بدن
- سر درد، همچنین ممکن است دلایل دیگری داشته باشد که عبارت‌اند از:
- خواب زیاد یا خیلی کم
- وضعیت بد سروگردن در هنگام خواب
- استرس
- نگاه‌کردن طولانی‌مدت به صفحه‌های نمایش (تلویزیون، مانیتور، موبایل و…)
- نگاه به نورهای شدید
- استشمام بوهای قوی
- شنیدن صداهای بلند
- رابطه جنسی
- تغییرات هورمونی در زنان
سردردهای ثانویه
علل شایع سر درد ثانویه عبارت‌اند از:
- عفونت سینوسی حاد
- خستگی چشم
- مشکلات دندان
- عفونت گوش میانی
- عوارض جانبی برخی داروها
- کم‌آبی بدن
- همچنین برخی از بیماری‌ها و مشکلات جسمانی باعث بروز سردرد ثانویه می‌شوند که عبارت‌اند از:
- آنوریسم‌ها
- فشارخون بالا
- گلوکوم
- تومورهای مغزی
- جراحت سر
- مننژیت
- سکته
چه زمانی باید به پزشکم مراجعه کنم؟
اگر سردرد به‌صورت مکرر رخ می‌دهد و فرد را از انجام کارهای روزمره باز می‌دارد، باید به پزشک مراجعه کرد. همچنین اگر این درد فرد را مجبور به مصرف داروهای مسکن، بیش از ۳ بار در هفته کند، باید به پزشک مراجعه کرد.
اگر قبلاً نوع خاصی از سردرد برای فرد تشخیص‌داده‌شده و درد آن شدیدتر شود، باید این وضعیت را به پزشک اطلاع داد.
در برخی موارد، سردرد می‌تواند نشانه چیز جدی‌تری باشد. در شرایطی که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم باید به پزشک مراجعه کرد. این وضعیت‌ها عبارت‌اند از:
- سر درد شدید که به طور ناگهانی ظاهر می‌شود
- سر دردی که به‌تدریج در طی چند هفته بدتر می‌شود
- سر درد صبحگاهی همراه باحالت تهوع که از بین نمی‌رود
- سر دردی که پس از آسیب به سر شروع می‌شود
- سر دردی که فرد را در هنگام خواب بیدار می‌کند
شرایط اورژانسی سردرد
همچنین برخی شرایط به‌عنوان شرایط اورژانسی شناخته می‌شوند که عبارت‌اند از:
- تب
- استفراغ
- سردرگمی یا تغییر در شخصیت
- سفتی گردن
- تاری یا دوبینی
- ازدست‌دادن تعادل
- تشنج
تشخیص سردرد
در اکثر مواقع پزشک با پرسیدن سؤالات و توضیحات بیمار نوع و شدت سردرد را تشخیص می‌دهد. معمولاً در تشخیص این بیماری مواردی بررسی می‌شود مه در ادامه آن‌ها را نام می‌بریم، این موارد عبارت‌اند از:
- تعداد روزهایی که فرد سردرد دارد
- میزان شدت سر درد
- علامت‌های مختلفی که با سر درد در ارتباط هستند
- وجود محرک‌هایی که باعث سر درد می‌شوند
مهم است که به پزشک خود اطلاع دهید که چگونه سردرد بر زندگی روزمره، ارتباطات خانوادگی، کار و فعالیت‌های دیگر تأثیر می‌گذارد.
آزمایشات تشخیص سردرد
در بیشتر موارد، نیازی به هیچ آزمایشی نیست. بااین‌حال، اگر پزشک مشکوک باشد که ممکن است بیماری دیگری باعث سردرد شده باشد، ممکن است آزمایشاتی را برای تشخیص دلیل آن انجام دهد که عبارت‌اند از:
- معاینه چشم
- آزمایش خون
- سی‌تی‌اسکن سر
- ام‌آرآی از سر
- پونکسیون کمری
راه‌های پیشگیری از سردرد
تغییرات سبک زندگی می‌تواند به فرد در جلوگیری از سردرد کمک کند. راه‌های جلوگیری از بروز سردرد عبارت‌اند از:
- خوردن منظم غذای سالم و پرهیز از هر خوردن گونه غذایی که باعث ایجاد سردرد می‌شود
- نوشیدن آب کافی
- انجام ورزش‌های مناسب و منظم
- تکنیک‌هایی برای مدیریت استرس
- خوابیدن کافی در شب
- کنترل مصرف کافئین، عدم مصرف الکل و دخانیات
درمان سردرد
اگرچه هیچ درمان کاملی برای سردرد وجود ندارد، اما چندین گزینه مفید برای بهبود علائم و درمان آن وجود دارد که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت. درمان این بیماری بستگی به‌شدت، علائم و دلیل بروز درد دارد که عبارت‌اند از:
- درازکشیدن در یک اتاق تاریک و ساکت
- خوابیدن
- قراردادن یک‌پارچه سرد یا گرم در پشت گردن یا روی پیشانی
- پیاده‌روی بیرون در هوای تازه
- نوشیدن آب
- کشش عضلات گردن
- استفاده از داروهای مسکن (استامینوفن، ایبوپروفن، ژلوفن و نوافن) بهتر است مصرف هرگونه دارویی با تجویز پزشک باشد.
کلام پایانی
یکی از شایع‌ترین بیماری‌ها در بین افراد که در تمامی سنین رخ می‌دهد، سردرد است. این مشکل در اکثر مواقع با رعایت اصول و نکاتی که در مقاله ذکر شد به راحتی قابل درمان است، اما در برخی از موارد حاد آن باید به پزشک مراجعه کرد. مهم‌ترین راه جلوگیری از سردرد اصلاح سبک زندگی است که شامل مدیریت استرس، اصلاح عادات خواب و رژیم غذایی است.
سؤالات متداول
اگر سردرد بر اثر وقوع حادثه، بیماری‌های زمینه‌ای و وارد شدن ضربه به سر باشد خطرناک است و باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کرد.
این نوع سردرد از سردردهای اولیه به حساب می‌آید و دلایل مختلفی مانند: کم شدن آب بدن، بد خوابیدن، عوارض جانبی دارو استرس و… دارد.
بله، در اکثر مواقع سردردهای مشکل نگران کننده‌ای نیستند و با کمی استراحت و مصرف مسکن‌های مجاز به راحتی قابل درمان هستند.
