رزرو نوبت
اخیراً، بیماری‌های عصبی مرتبط با پیری، ازجمله پارکینسون و آلزایمر، توجه بسیاری را به خود جلب کرده‌اند. این دو بیماری عصبی، که تاثیر بسزایی بر کیفیت زندگی افراد مبتلا دارند، از نظر علائم و طرز توسعه و پیشرفت تفاوت‌های مهمی دارند. در این مقاله، تفاوت‌های بارز بین پارکینسون و آلزایمر را بررسی خواهیم کرد و به بررسی علائم، علت و عوامل خطر، تشخیص، و درمان این دو بیماری متمرکز خواهیم شد. برای آشنای با تفاوت پارکینسون و آلزایمر، تا انتهای مقاله، همراه ما باشید.
بیماری پارکینسون
بیماری پارکینسون یک بیماری عصبی مزمن است که بر اثر تخریب تدریجی سلول‌های عصبی در بخشی از مغز به نام جسم خاکستری ماده‌ای ایجاد می‌شود. بیماران مبتلا به پارکینسون با علائمی مانند: لرزش، سفتی و افتادگی عضلانی، رعشه، کاهش توانایی حرکتی و اختلال در تعادل روبرو هستند. هر چند علت این بیماری همچنان مشخص نیست، اما عواملی مانند عامل‌های ژنتیکی و عوامل محیطی ممکن است در توسعه آن نقش داشته باشند. درمان پارکینسون شامل داروها است که بهبود علائم بیماری را هدف قرار می‌دهند، علاوه بر آن فیزیوتراپی و در صورت لزوم جراحی نیز ممکن است مورد استفاده قرار گیرند.
بیماری آلزایمر
بیماری آلزایمر یک بیماری نوروجرفتی مزمن است که با تخریب تدریجی سلول‌های عصبی و تشکیل پلاک‌های آمیلوئیدی در مغز همراه است. علائم این بیماری شامل: اختلال در حافظه، کاهش توانایی تصمیم‌گیری، تغییر در شخصیت و اختلال در تفکر و گفتار است. علت اصلی بیماری آلزایمر هنوز مشخص نیست، اما عوامل ژنتیکی و عوامل محیطی ممکن است نقشی در بروز آن داشته باشند. درمان آلزایمر اغلب بر اساس سمپتوماتیک است و شامل داروهایی است که بهبود حافظه و توانایی عملکرد شناختی را هدف قرار می‌دهند.
تفاوت پارکینسون و آلزایمر چیست؟
پارکینسون و آلزایمر دو بیماری عصبی مختلف هستند که هر یک با ویژگی‌ها، علائم و روند پیشرفت متفاوتی همراه هستند. در حالی که پارکینسون عمدتاً با علائم حرکتی مانند لرزش، سفتی و افتادگی عضلات و مشکلات تعادل مرتبط است، آلزایمر بیشتر به علائم از دست دادن حافظه و توانایی عملکرد شناختی مانند فراموشی، اختلال در زبان و مشکلات در حل مسائل مرتبط است. علاوه بر این، پارکینسون به عنوان یک بیماری حرکتی تشخیص داده می‌شود، در حالی که آلزایمر به عنوان یک بیماری نوروپاتولوژیکی شناخته می‌شود. درمان پارکینسون معمولاً بر اساس کنترل علائم و بهبود حرکت و عملکرد بیمار تمرکز دارد، در حالی که درمان آلزایمر بیشتر بر روی بهبود حافظه و توانایی عملکرد شناختی تمرکز دارد.
بیشتر بخوانید: مقایسه پارکینسونیسم و پارکینسون!
بررسی تفاوت پارکینسون و آلزایمر
علی‌رغم تماس وجود داشتن بین این دو بیماری عصبی، پارکینسون و آلزایمر دارای تفاوت‌های مهمی هستند. این تفاوت‌ها عبارتند از:
- علل
- علائم
- عوامل خطر
- تشخیص
- درمان
تفاوت پارکینسون و آلزایمر در علل
علل تفاوت‌های موجود در پارکینسون و آلزایمر می‌تواند به عوامل مختلفی برگردد. پارکینسون ناشی از کاهش تولید دوپامین، یک ماده شیمیایی مهم در مغز است. این کاهش تولید دوپامین معمولاً به علت خرابی و مرگ سلول‌های عصبی در یک منطقه مغزی به نام مغز میانی ایجاد می‌شود. علل دقیق این خرابی سلولی هنوز مشخص نیست، اما عوامل ژنتیکی، تغذیه نامناسب، عوامل محیطی مانند عوامل سمی و عفونی، و عوامل مرتبط با پیری و استفاده بلندمدت از داروهای خاص ممکن است در ایجاد آن نقش داشته باشند.
در مقابل، آلزایمر ناشی از تجمع پلاک‌های بتا-آمیلوئید در مغز است که باعث خرابی و مرگ سلول‌های عصبی و کاهش ترکیبات شیمیایی مهم مانند استروژن و اسید آمینه اسپرتاتین می‌شود. علل دقیق ایجاد این پلاک‌ها نیز هنوز کاملاً مشخص نیست، اما عوامل ژنتیکی، عوامل محیطی مانند سن، آسیب‌های سر مغزی و عوامل مرتبط با التهاب مغزی احتمالاً نقش مهمی در آن دارند.
بنابراین، علل تفاوت‌های پارکینسون و آلزایمر می‌تواند به ویژگی‌های بیوشیمیایی و پاتولوژیکی هر بیماری، همچنین عوامل ژنتیکی، محیطی و عوامل مرتبط با سن و سبک زندگی برگردد. درک عمیق‌تر از این علل، بهبود تشخیص و درمان این بیماری‌ها را تسهیل می‌کند.
تفاوت در علائم
پارکینسون عمدتاً با علائم حرکتی مانند لرزش (ترمور)، سفتی عضلات (ریجیدیت) و افتادگی عضلات (آکینزیا) همراه است. این علائم معمولاً از طرف یک طرف بدن شروع می‌شوند و به تدریج به سایر اعضا و اندام‌ها گسترش می‌یابند. بیماران مبتلا به پارکینسون ممکن است با مشکلات تعادل و راه رفتن مواجه شوند و نیاز به حرکت‌های کوچک و تکراری برای آغاز حرکت داشته باشند. همچنین، مشکلات در کنترل حرکات دست و انگشتان مانند لغزش شانه می‌تواند نیز رخ دهد.
در مقابل، آلزایمر با علائم از دست دادن حافظه و توانایی عملکرد شناختی مرتبط است. این بیماری با تدریجی شدن حافظه و قدرت تمرکز، مشکلات در یادگیری جدید، فراموشی کلمات و مطالب شنیداری، اختلال در زبان و مشکلات در حل مسائل همراه است. بیماران مبتلا به آلزایمر ممکن است به طور تدریجی توانایی خود در انجام فعالیت‌های روزمره را از دست دهند و به نظر بی‌توجه یا گیج شوند. علاوه بر این، تغییرات در خلق و خو، افسردگی و اضطراب نیز علائم متداول در آلزایمر هستند.
تفاوت در طرز توسعه و پیشرفت
پارکینسون و آلزایمر در طرز توسعه و پیشرفت متفاوتی دارند. پارکینسون به طور عمومی به صورت تدریجی پیشرفت می‌کند. اغلب با علائم حرکتی که در آغاز در یک طرف بدن شروع می‌شود و به تدریج به سایر اعضا و اندام‌ها گسترش می‌یابد. با گذر زمان، علائم پارکینسون شدت می‌گیرند و ممکن است به تدریج عملکرد روزمره فرد را تحت تاثیر قرار دهد. هرچند که پیشرفت بیماری می‌تواند نسبتاً آهسته باشد، اما در موارد پیشرفته تر، مشکلات حرکتی و عملکردی بیشتر و شدیدتر می‌شوند.
در مقابل، آلزایمر به طور تدریجی و پیشرونده‌تر از پارکینسون توسعه می‌یابد. در مراحل ابتدایی، علائم ناشی از از دست دادن حافظه و توانایی عملکرد شناختی، معمولاً به خاطر کوچک شدن و خراب شدن سلول‌های عصبی در مناطق مغزی مرتبط با حافظه و شناخت، ظاهر می‌شوند. با گذر زمان، این علائم بدون حافظه، اختلال در گفتار و زبان، مشکلات در حل مسائل و کاهش توانایی عملکرد روزمره را شامل می‌شوند. بیماران مبتلا به آلزایمر در طول زمان به طور تدریجی به اندازه بیشتری به نیاز به مراقبت و کمک دیگران برای انجام فعالیت‌های روزمره خواهند داشت.
تفاوت در علت و عوامل خطر
علت اصلی بروز بیماری پارکینسون هنوز به طور کامل مشخص نشده است، اما به طور عمده با کاهش تدریجی و مرگ سلول‌های عصبی در ناحیه مغزی به نام توده سیاه در ارتباط است. این ناحیه مغزی مسئول تولید دوپامین، یک ماده شیمیایی مهم در تنظیم حرکت است. عوامل خطر مرتبط با پارکینسون شامل عوامل ژنتیکی، عوامل محیطی مانند تماس با سموم شیمیایی، عفونت‌های مغزی، ترکیبات معدنی مانند سرب و مس، و عوامل سنی هستند. علاوه بر این، بعضی داروها و عوامل سبک زندگی نیز می‌توانند عوامل خطر برای بروز پارکینسون باشند.
در مقابل، آلزایمر نتیجه‌ی تجمع پلاک‌های بتا آمیلوئید و تنش‌های نوروفیبریلی در مغز است. این پلاک‌ها و تنش‌ها باعث تخریب سلول‌های عصبی و از دست رفتن ارتباطات بین سلول‌های عصبی می‌شوند. علت دقیق این تجمعات هنوز مشخص نیست، اما عوامل ژنتیکی و عوامل محیطی، از جمله سن، سوابق خانوادگی آلزایمر، فشار خون بالا، دیابت، چاقی، سرماخوردگی مکرر، تروماهای مغزی و سوء تغذیه، به عنوان عوامل خطر بروز این بیماری شناخته شده‌اند.
بیشتر بخوانید: تاثیر استرس بر پارکینسون!
تفاوت در تشخیص
، سفتی عضلات، کاهش توانایی حرکتی و اختلال در تعادل، می‌تواند بیمار را ارزیابی کند. همچنین، انجام آزمون‌های جسمی مانند آزمون دست‌دهی، آزمون پاشنه‌زنی و آزمون پرش برای ارزیابی عملکرد حرکتی نیز مفید است. در برخی موارد، عکسبرداری تصویری مغزی مانند توموگرافی کامپیوتری (CT) یا تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (MRI) نیز استفاده می‌شود تا نشانه‌هایی از تغییرات در مغز بررسی شود و تشخیص نهایی قطعی داده شود.
در مقابل، تشخیص آلزایمر بر اساس بررسی علائم از دست دادن حافظه و توانایی شناختی استوار است. پزشک با ارزیابی حافظه، توانایی تمرکز، یادگیری و تفکر، ارزیابی اجرای وظایف روزمره و آزمون‌های شناختی مانند آزمون مینی-منتال استیت، می‌تواند تشخیص آلزایمر را تأیید کند. همچنین، آزمون‌های پیشرفته‌تر مانند آزمون تصویربرداری مغزی (PET) و آزمون سونوگرافی ترانس کرانیال (TCS) نیز ممکن است در تشخیص نهایی و تمییز آلزایمر از سایر بیماری‌های مشابه مفید باشند.
تفاوت پارکینسون و آلزایمر از نظر روش درمان
تفاوت در روش‌های درمان: درمان پارکینسون شامل استفاده از داروهایی است که بهبود علائم بیماری را هدف قرار می‌دهند، علاوه بر آن فیزیوتراپی و در صورت لزوم جراحی نیز ممکن است مورد استفاده قرار گیرند. از طرفی، درمان آلزایمر اغلب بر اساس سمپتوماتیک است و شامل داروهایی است که بهبود حافظه و توانایی عملکرد شناختی را هدف قرار می‌دهند. همچنین، روش‌های مداخله‌ای مانند روش‌های استیمولاسیون عمقی مغز و تکنیک‌های مبتنی بر تحریک مغز نیز برای درمان پارکینسون در دسترس قرار دارند.
کلام پایانی
به طور خلاصه، پارکینسون و آلزایمر، دو بیماری عصبی مهم هستند که علائم، طرز توسعه و پیشرفت، علت و عوامل خطر، تشخیص و روش‌های درمان متفاوتی دارند. این دو بیماری باعث تحت تاثیر قرار گرفتن کیفیت زندگی افراد مبتلا می‌شوند و نیازمند شناخت دقیق و درمان مناسب هستند. بررسی دقیق تفاوت‌های این دو بیماری، می‌تواند به تشخیص صحیح و درمان بهینه کمک کرده و راهکارهای مناسب برای مدیریت آن‌ها را فراهم سازد.
