دیسک گردن: علائم و راه‌های درمان

دیسک گردن یکی از علل شایع دردهای گردنی و اختلالات حرکتی است که می‌تواند زندگی روزمره بیمار را با چالش مواجه کند. علائمی مانند انتشار درد به بازو، بی‌حسی، گزگز یا حتی ضعف عضلانی، نشان‌دهنده فتق یا آسیب به دیسک‌های بین‌مهره‌ای گردن هستند. تشخیص زودهنگام و انتخاب روش درمانی مناسب نقش مهمی در جلوگیری از پیشرفت بیماری و کاهش احتمال نیاز به جراحی‌های پرریسک دارد. بیمارانی که به‌ دنبال رویکردی مطمئن و اثربخش برای درمان دیسک گردن هستند، می‌توانند از تخصص و تجربه دکتر ابوالحسن ارتیاعی، متخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات، بهره‌مند شوند. ایشان با استفاده از روش‌های نوین درمانی، چه غیرجراحی و چه جراحی، تاکنون موفق به درمان هزاران بیمار مبتلا به مشکلات ستون فقرات، به‌خصوص دیسک گردن شده‌اند.

دیسک گردن چیست؟

فتق دیسک گردن یا همان آسیب به دیسک‌های بین‌مهره‌ای ناحیه گردن، یکی از مشکلات شایع ستون فقرات گردنی است. این بخش از ستون فقرات از هفت مهره (C1 تا C7) تشکیل شده و بین هر دو مهره، دیسکی قرار دارد که نقش ضربه‌گیر دارد و مانع از تماس مستقیم مهره‌ها با یکدیگر می‌شود. زمانی که بخش داخلی و ژله‌ای دیسک (نوکلئوس) از لایه‌ی محافظ بیرونی‌اش (آنولوس) خارج شود یا دچار آسیب و فرسایش شود، این بیرون‌زدگی ممکن است به ریشه‌های عصبی یا نخاع فشار وارد کند. نتیجه‌ی این فشار، بروز علائمی مانند درد در گردن، درد تیرکشنده به شانه، بازو یا حتی انگشتان دست است که می‌تواند کیفیت زندگی فرد را به‌شدت تحت تاثیر قرار دهد.

علائم دیسک گردن

علائم دیسک گردن بسته به محل دقیق آسیب و میزان فشاری که بر ریشه‌های عصبی یا نخاع وارد می‌شود، می‌توانند بسیار متنوع و گاهی شدید باشند. در ادامه، مهم‌ترین و رایج‌ترین نشانه‌هایی که ممکن است بیماران تجربه کنند، معرفی شده‌اند:

• درد گردن: شایع‌ترین علامت دیسک گردن، احساس درد در ناحیه گردن است. این درد ممکن است به‌ صورت مداوم، تیرکشنده، خفیف یا متناوب بروز کند و با حرکات گردن تشدید شود.
• درد شانه و بازو: در بسیاری از موارد، درد از گردن به سمت شانه، بازو یا حتی دست منتشر می‌شود. این درد می‌تواند همراه با احساس تیر کشیدن، سوزن‌سوزن شدن یا حتی ضعف باشد.
• محدودیت حرکتی گردن: افراد دچار دیسک گردن در چرخاندن یا خم‌کردن گردن احساس خشکی، گرفتگی یا محدودیت دارند. این محدودیت می‌تواند فعالیت‌های روزمره را با مشکل مواجه کند.
• علائم عصبی: فشار بر ریشه‌های عصبی گاهی باعث بروز بی‌حسی، گزگز، مورمور شدن یا ضعف در نواحی مانند بازو، ساعد یا انگشتان می‌شود. در برخی موارد، رنگ پوست نیز ممکن است تغییر کند.
• سردرد: بعضی از بیماران دچار سردردهایی می‌شوند که از ناحیه گردن شروع شده و به پشت سر یا شقیقه‌ها گسترش می‌یابد؛ این نوع سردرد با حرکت گردن تشدید می‌شود.
• ضعف عضلانی: در مراحل پیشرفته‌تر، کاهش قدرت عضلات بازو یا دست دیده می‌شود. بیمار ممکن است در گرفتن اشیا یا انجام حرکات دقیق دچار مشکل شود. در صورت عدم درمان، آتروفی یا تحلیل عضله نیز ممکن است ایجاد شود.

انواع آسیب‌های دیسک گردن

آسیب‌های دیسک گردن می‌توانند در اشکال و درجات مختلفی ظاهر شوند. نوع و شدت این آسیب‌ها به محل دقیق درگیری، میزان فشار واردشده بر ریشه‌های عصبی یا نخاع و مرحله‌ی پیشرفت بیماری بستگی دارد. آشنایی با انواع آسیب‌های دیسک گردن نقش مهمی در تشخیص صحیح و انتخاب روش درمانی مناسب ایفا می‌کند. در ادامه با رایج‌ترین انواع این آسیب‌ها آشنا می‌شویم:

برجستگی دیسک (Disc Bulge)

برجستگی دیسک یا بیرون‌زدگی دیسک بین‌مهره‌ای (Disc Bulge یا Disc Protrusion)، یکی از رایج‌ترین انواع آسیب‌های دیسک گردن است. در این حالت، بخشی از دیسک که بین مهره‌های ستون فقرات قرار دارد، به دلیل فشار یا فرسایش به بیرون کشیده شده و از جای طبیعی خود خارج می‌شود. دیسک بین‌مهره‌ای از دو بخش تشکیل شده است: بخش داخلی ژله‌مانند (نوکلئوس پولپوزوس) و لایه‌ی محافظ بیرونی (آنولوس فیبروزوس). زمانی که فشار زیادی به ستون فقرات وارد می‌شود یا دیسک دچار تحلیل ساختاری می‌شود، ممکن است بخش داخلی به سمت بیرون رانده شود و باعث برجستگی در دیواره‌ی دیسک شود. این بیرون‌زدگی می‌تواند به ریشه‌های عصبی اطراف فشار وارد کند و در نتیجه علائمی مانند درد گردن، تیر کشیدن به شانه یا بازو، بی‌حسی، گزگز یا حتی ضعف عضلانی در اندام‌های فوقانی را به‌ دنبال داشته باشد.

فتق دیسک (Herniated Disc)

فتق دیسک یا دیسک پاره‌شده، یکی از جدی‌ترین انواع آسیب‌های دیسک بین‌مهره‌ای است. در این وضعیت، بخش نرم و مرکزی دیسک، یعنی نوکلئوس پولپوزوس (هسته ژله‌ای دیسک)، از لایه‌ی بیرونی و مقاوم آن یعنی آنولوس فیبروزوس عبور کرده و به بیرون راه پیدا می‌کند. در حالی که در برجستگی دیسک، لایه بیرونی دیسک هنوز سالم است و فقط شکل دیسک تغییر کرده، در فتق دیسک این لایه دچار پارگی شده و ماده ژله‌ای داخلی دیسک ممکن است به فضای اطراف مهره‌ها نشت کند. این بیرون‌زدگی به اعصاب مجاور ستون فقرات فشار وارد می‌کند و همین فشار منجر به بروز علائم شدیدتر می‌شود. از جمله علائم رایج فتق دیسک می‌توان به درد شدید گردن یا کمر، انتشار درد به دست‌ها یا پاها (رادیکولوپاتی)، بی‌حسی، سوزش، مورمور شدن و ضعف عضلانی اشاره کرد. در موارد حادتر، اگر دیسک پاره‌شده به نخاع یا ریشه‌های عصبی اصلی فشار وارد کند، ممکن است مشکلاتی در کنترل ادرار یا مدفوع نیز ایجاد شود؛ شرایطی که نیاز به رسیدگی فوری پزشکی دارند.

پارگی دیسک (Disc Tear)

پارگی دیسک گردن حالتی است که در آن لایه‌ی بیرونی دیسک بین‌مهره‌ای در ناحیه‌ی گردن (آنولوس فیبروزوس) دچار شکاف یا گسستگی می‌شود. این پارگی باعث می‌شود ماده‌ی نرم داخلی دیسک (نوکلئوس پولپوزوس) به سمت بیرون رانده شود و به ریشه‌های عصبی یا حتی نخاع فشار وارد کند. درست است که پارگی دیسک بیشتر در ناحیه کمر شناخته شده است، اما بروز آن در ستون فقرات گردنی نیز شایع بوده و می‌تواند تاثیر قابل‌توجهی بر کیفیت زندگی فرد بگذارد. دیسک‌های گردن نیز مانند سایر دیسک‌های ستون فقرات نقش ضربه‌گیر و تسهیل‌کننده‌ی حرکات بین مهره‌ها را ایفا می‌کنند و آسیب به آن‌ها می‌تواند باعث بروز طیفی از علائم ناراحت‌کننده شود. علائم پارگی دیسک گردن شامل: درد در ناحیه شانه، بازو یا دست، بی‌حسی یا سوزن‌سوزن شدن در انگشتان، ضعف عضلات بازو و دست، کاهش دامنه حرکتی گردن، احساس خشکی و گرفتگی و در موارد پیشرفته‌تر، اختلال در تعادل یا کاهش دقت حرکات ظریف دست‌ها است. 

دژنراسیون دیسک (Disc Degeneration)

دژنراسیون دیسک گردن، به معنای فرسایش یا تخریب تدریجی دیسک‌های بین‌مهره‌ای در ناحیه‌ی گردن است؛ فرآیندی که بیشتر در اثر پیری طبیعی، حرکات تکراری، یا آسیب‌های خرد و مکرر در طول زمان اتفاق می‌افتد. با افزایش سن، دیسک‌ها به‌ تدریج آب و رطوبت خود را از دست می‌دهند. در نتیجه، خاصیت ارتجاعی آن‌ها کاهش یافته و به‌ مرور نازک‌تر، خشک‌تر و شکننده‌تر می‌شوند. این تغییرات ساختاری می‌توانند باعث بروز ترک‌ها و شکاف‌هایی در لایه‌ی خارجی دیسک (آنولوس فیبروزوس) شوند. کاهش ضخامت دیسک باعث کم‌شدن فاصله بین مهره‌ها شده و ممکن است به فشرده‌سازی ریشه‌های عصبی یا حتی نخاع منجر شود. این وضعیت، زمینه‌ساز بروز علائمی مانند: درد مزمن گردن، خشکی، محدودیت حرکتی، بی‌حسی یا گزگز در اندام‌های فوقانی است.

تنگی کانال نخاعی گردن (Cervical Spinal Stenosis)

تنگی کانال نخاعی گردن به حالتی گفته می‌شود که در آن فضای داخلی کانال نخاعی در ناحیه گردن به‌طور غیرطبیعی باریک می‌شود. این کانال که مانند یک تونل استخوانی نخاع را درون ستون فقرات محافظت می‌کند، در صورت باریک شدن می‌تواند به نخاع یا ریشه‌های عصبی اطراف آن فشار وارد کند و باعث بروز علائم عصبی مختلف شود. علت اصلی این تنگی، تغییرات تدریجی و مرتبط با افزایش سن است. فرسایش دیسک‌های بین‌مهره‌ای، تشکیل خارهای استخوانی (استئوفیت‌ها)، آرتروز مفاصل مهره‌ای و ضخیم شدن لیگامان‌های اطراف نخاع همگی می‌توانند در کاهش فضای کانال نقش داشته باشند. همچنین، فتق یا برجستگی دیسک‌ها، آسیب‌های نخاعی، شکستگی‌های مهره‌ای و در برخی موارد نادر، ناهنجاری‌های مادرزادی نیز ممکن است زمینه‌ساز این مشکل شوند. فشردگی نخاع ناشی از تنگی کانال می‌تواند علائمی مانند درد گردن، بی‌حسی، گزگز در دست‌ها، اختلال در تعادل، ضعف عضلانی و در موارد شدیدتر، مشکلات حرکتی یا کنترل مثانه و روده را به همراه داشته باشد. 

ناپایداری مهره‌ای همراه با آسیب دیسک (Spinal Instability with Disc Injury)

ناپایداری مهره‌ای به شرایطی گفته می‌شود که در آن مهره‌های ستون فقرات، در ناحیه گردن، دچار حرکات غیرطبیعی یا بیش‌ازحد می‌شوند و ثبات طبیعی ستون فقرات از بین می‌رود. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که دیسک بین‌مهره‌ای که نقش ضربه‌گیر و نگهدارنده فاصله‌ی بین مهره‌ها را ایفا می‌کند، دچار آسیب‌هایی مانند فتق، پارگی یا دژنراسیون شده باشد. آسیب به دیسک باعث می‌شود مهره‌ها نسبت به یکدیگر حرکت بیشتری پیدا کنند و این افزایش حرکت می‌تواند به رباط‌ها، مفاصل فاست و سایر ساختارهای حمایتی اطراف مهره‌ها فشار وارد کند. در نتیجه، احتمال بروز لغزش مهره (اسپوندیلولیستزیس) یا جابه‌جایی‌های ناخواسته افزایش می‌یابد؛ وضعیتی که به آن ناپایداری مهره‌ای گفته می‌شود. ناپایداری ستون فقرات می‌تواند علائمی مانند درد مزمن گردن، احساس بی‌ثباتی در حرکت، دردهای تیرکشنده به اندام‌ها، ضعف عضلانی و در موارد پیشرفته‌تر، فشردگی عصب‌ها و اختلالات حرکتی را به دنبال داشته باشد. تشخیص دقیق این وضعیت با کمک تصویربرداری تخصصی و معاینات فیزیکی انجام می‌شود و انتخاب روش درمانی به شدت ناپایداری و وضعیت عمومی بیمار بستگی دارد.

در مورد تنگی کانال نخاعی بیشتر بخوانید.

علل بروز دیسک گردن

دیسک گردن ناشی از ترکیبی از عوامل مختلف است که منجر به آسیب یا تغییر در دیسک‌های بین‌مهره‌ای ناحیه گردن می‌شوند. این عوامل می‌توانند به‌ تنهایی یا در کنار هم باعث ایجاد مشکلاتی مانند فتق، پارگی یا دژنراسیون دیسک شوند. پیشگیری از دیسک گردن با اصلاح سبک زندگی، حفظ وضعیت درست بدن و انجام تمرینات مناسب اهمیت فراوانی دارد. مهم‌ترین علل بروز دیسک گردن عبارت‌اند از:

• پیری: با افزایش سن، دیسک‌ها رطوبت و خاصیت ارتجاعی خود را از دست می‌دهند و به تدریج خشک و شکننده می‌شوند.
• آسیب‌های ناگهانی یا ضربه: حوادثی مانند تصادف، افتادن یا حرکات ناگهانی و نامناسب گردن می‌توانند باعث پارگی یا جابجایی دیسک شوند.
• وضعیت نامناسب و فشار مداوم: نشستن‌های طولانی با وضعیت بد، خم کردن زیاد گردن و کارهای تکراری که فشار زیادی روی گردن وارد می‌کنند مانند استفاده طولانی‌مدت از کامپیوتر یا موبایل.
• بلند کردن اجسام سنگین به شکل نادرست: فشار زیاد ناشی از روش‌های نامناسب حمل بار می‌تواند به دیسک گردن آسیب برساند.
• اضافه وزن و چاقی: وزن اضافی باعث افزایش فشار روی ستون فقرات و دیسک‌ها می‌شود.
• عوامل ژنتیکی: برخی افراد به صورت ارثی مستعد مشکلات دیسک و آسیب‌های ستون فقرات هستند.
• سیگار کشیدن: این عامل با کاهش خون‌رسانی به دیسک‌ها، روند تخریب و فرسایش آن‌ها را تسریع می‌کند.

با انواع سردرد بیشتر آشنا شوید.

عوامل خطر فتق دیسک گردن

فتق دیسک گردن زمانی رخ می‌دهد که بخش داخلی دیسک (هسته ژله‌ای) از پوشش خارجی خود خارج شده و به ریشه‌های عصبی یا نخاع فشار وارد کند. هرچند این مشکل ممکن است برای هر فردی پیش بیاید، اما برخی عوامل احتمال بروز آن را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهند. با افزایش سن، دیسک‌ها دچار فرسایش طبیعی یا دژنراسیون می‌شوند؛ به همین دلیل، شایع‌ترین سن ابتلا به فتق دیسک گردن بین ۳۰ تا ۵۰ سالگی است. سابقه خانوادگی مشکلات دیسک نیز یکی از عوامل مهم ریسک به شمار می‌آید. بعضی مشاغل و سبک زندگی نیز خطر ابتلا را افزایش می‌دهند؛ مانند کارمندان اداری، رانندگان، دندان‌پزشکان، افرادی که ساعات طولانی با موبایل و کامپیوتر کار می‌کنند و کسانی که تحرک کافی ندارند و عضلات ضعیفی دارند. علاوه بر این، خم شدن مکرر سر به جلو، نشستن یا ایستادن طولانی‌مدت با وضعیت نامناسب و ضربه‌ها یا آسیب‌های ناگهانی مانند تصادف یا افتادن، نیز می‌توانند منجر به پارگی یا فتق دیسک گردن شوند. اگر شما چند مورد از این عوامل خطر را دارید، بهتر است اقدامات پیشگیرانه را جدی بگیرید و در صورت مشاهده هرگونه درد یا علائم غیرطبیعی، سریعا با پزشک متخصص مشورت کنید.

چه زمانی برای دیسک گردن به پزشک مراجعه کنیم؟

دردهای گردنی ممکن است خفیف و گذرا باشند، اما گاهی می‌توانند نشانه‌ مشکلات جدی‌تری مانند فتق یا آسیب دیسک گردن باشند. آگاهی از علائم هشداردهنده به شما کمک می‌کند تا در زمان مناسب به پزشک مراجعه کنید و از پیشرفت بیماری و عوارض احتمالی جلوگیری نمایید. بهتر است در صورت مواجهه با هر یک از علائم زیر، سریعا به پزشک متخصص مراجعه کنید:

• درد گردن که با استراحت، مصرف مسکن یا کمپرس گرم بهبود نمی‌یابد.
• دردهایی که از گردن شروع شده و به بازو یا دست‌ها منتشر می‌شوند (علائم رادیکولوپاتی گردنی)، به خصوص اگر این درد‌ها مکرر یا یک‌طرفه باشند.
• کاهش توانایی در بلند کردن اشیا، گرفتن یا بستن دکمه با دست
• ناتوانی در چرخاندن یا خم کردن گردن بدون درد
• اختلال در راه رفتن، حفظ تعادل یا هماهنگی حرکتی
• درد گردن همراه با علائمی مانند تب، تهوع یا کاهش وزن بی‌دلیل

بیشتر بخوانید: ورزش برای تنگی کانال نخاعی

روش‌های تشخیص دیسک گردن

تشخیص فتق دیسک گردن توسط پزشک متخصص جراح مغز و اعصاب، فیزیوتراپیست یا متخصص ارتوپدی انجام می‌شود. برای تشخیص دقیق، از روش‌های مختلفی بهره گرفته می‌شود که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:

• سابقه بالینی: پزشک با پرسیدن سوالاتی درباره علائم بیمار، شدت درد، محدودیت‌های حرکتی، عوامل تشدیدکننده و تسکین‌دهنده و همچنین سابقه پزشکی و آسیب‌های قبلی، اطلاعات لازم را جمع‌آوری می‌کند. توجه به نوع فعالیت‌های روزمره و شرایط شغلی بیمار نیز اهمیت ویژه‌ای دارد.
• ارزیابی جسمانی: معاینه فیزیکی توسط پزشک شامل بررسی حرکت گردن، نقاط حساس و دردناک، قدرت عضلات و حس در نواحی مختلف بدن است. این بررسی به شناسایی دقیق‌تر محل آسیب و میزان درگیری اعصاب کمک می‌کند.
• تصویربرداری: روش‌های تصویربرداری برای تایید تشخیص و تعیین محل و شدت آسیب ضروری هستند. عکس رادیولوژی (X-ray) تغییرات ساختاری استخوان‌ها و وضعیت مهره‌ها را نشان می‌دهد. اما برای مشاهده بهتر دیسک‌ها و بافت‌های نرم، استفاده از MRI یا سی‌تی‌اسکن (CT scan) اهمیت دارد.
• آزمایش‌های تکمیلی: در بعضی از موارد، پزشک ممکن است آزمایش‌های خون یا تست‌های تخصصی عصبی و عضلانی مانند نوار عصب و عضله (EMG) را تجویز کند تا اطلاعات بیشتری درباره عملکرد عصبی و وضعیت کلی بیمار کسب کند.

عوارض و خطرات دیسک گردن

اگر دیسک گردن به موقع تشخیص داده نشود یا درمان مناسبی دریافت نکند، می‌تواند منجر به عوارض جدی و گاه دائمی شود. شدت این عوارض به میزان بیرون‌زدگی دیسک، محل آسیب و فشار وارد شده به ریشه‌های عصبی یا نخاع بستگی دارد. مهم‌ترین عوارض و خطرات دیسک گردن عبارت‌اند از:

• درد مزمن و طولانی‌مدت: فتق دیسک می‌تواند باعث درد مداوم در ناحیه گردن شود و کیفیت زندگی و فعالیت‌های روزمره را به‌ شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد.
• ضعف و آتروفی عضلانی: فشار مداوم روی ریشه‌های عصبی می‌تواند باعث ضعف عضلات، کاهش حجم عضلانی (آتروفی) و حتی فلج جزئی شود.
• اختلالات حسی: بی‌حسی، مورمور شدن و از دست رفتن حس در دست‌ها و بازوها ممکن است ادامه‌دار شود و در موارد شدید، حس در بعضی از نواحی به طور کامل از بین برود.
• کاهش مهارت‌های حرکتی ظریف: ضعف در کنترل انگشتان می‌تواند باعث افتادن اشیا، ناتوانی در نوشتن یا بستن دکمه‌ها شود.
• عوارض نخاعی شدید: در مواردی که فتق دیسک به نخاع فشار وارد کند، ممکن است مشکلاتی مانند اختلال در راه رفتن، عدم تعادل، بی‌اختیاری ادرار یا مدفوع و ضعف یا سفتی عضلات اندام‌های تحتانی بروز کند.
• تاثیرات روانی و کیفیت زندگی: درد مزمن گردن و بازو می‌تواند باعث اختلال خواب، خستگی مزمن، افزایش تحریک‌پذیری و حتی افسردگی شود.

روش‌های درمان دیسک گردن

درمان دیسک گردن بسته به شدت آسیب، محل درگیری و وضعیت کلی بیمار، به روش‌های مختلفی انجام می‌شود. انتخاب بهترین و مناسب‌ترین روش درمانی باید با توجه به شرایط هر فرد صورت گیرد. برخی از مهم‌ترین روش‌های درمان دیسک گردن عبارت‌اند از:

درمان دارویی

درمان دارویی یکی از روش‌های مهم درمان غیرجراحی دیسک گردن است که عمدتا با هدف کاهش درد، التهاب و اسپاسم عضلانی انجام می‌شود. نوع و دوز دارو بر اساس شدت علائم و وضعیت فرد تعیین می‌گردد. مهم‌ترین داروهای مورد استفاده در این زمینه عبارت‌اند از:

• داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs): مانند ایبوپروفن، ناپروکسن و دیکلوفناک که به کاهش التهاب و درد کمک می‌کنند. این داروها باید تحت نظر پزشک و با احتیاط ویژه در بیماران دارای مشکلات گوارشی یا کلیوی مصرف شوند.
• مسکن‌ها (Analgesics): مانند استامینوفن که برای کاهش درد خفیف تا متوسط کاربرد دارند.
• داروهای شل‌کننده عضلات (Muscle Relaxants): مانند متوکاربامول و باکلوفن که برای کاهش اسپاسم‌های عضلانی گردن و تسکین درد تجویز می‌شوند و برای مدت کوتاه استفاده می‌گردند.
• کورتیکواستروئیدها (خوراکی یا تزریقی): در موارد التهاب شدید یا درد مزمن، پزشک ممکن است تزریق استروئید اپیدورال یا مصرف کورتون خوراکی را تجویز کند. این روش‌ها باعث کاهش سریع التهاب و درد می‌شوند ولی معمولا محدود و تحت نظر دقیق پزشک هستند.
• داروهای ضد افسردگی یا ضد تشنج: مانند آمی‌تریپتیلین و گاباپنتین که برای کنترل دردهای عصبی مزمن ناشی از فشار روی عصب کاربرد دارند.

درمان غیرجراحی دیسک گردن

برای انتخاب بهترین روش درمان غیرجراحی دیسک گردن، مراجعه به پزشک متخصص ضروری است. پزشک با بررسی دقیق وضعیت شما، مناسب‌ترین روش درمانی غیرتهاجمی را تعیین می‌کند. بسته به شرایط بیمار، برخی نیازمند استراحت کافی و برخی دیگر نیازمند فیزیوتراپی هستند. مهم‌ترین روش‌های درمان غیرجراحی دیسک گردن عبارت‌اند از:

• فیزیوتراپی: چند جلسه فیزیوتراپی تخصصی می‌تواند به کاهش درد و بهبود عملکرد گردن کمک کند. توجه داشته باشید که فیزیوتراپی باید تحت نظر پزشک و فیزیوتراپیست مجرب انجام شود، زیرا شروع خودسرانه آن ممکن است علائم را تشدید کند یا آسیب‌های بیشتری به مهره‌های گردن وارد کند.
• ورزش: انجام تمرینات ورزشی برای دیسک گردن، مخصوصا حرکات کششی و تمرینات یوگا، نقش موثری در کاهش علائم دیسک گردن دارد. ورزش‌های مناسب به مدت روزانه حدود ۱۵ دقیقه می‌توانند به بهبود انعطاف‌پذیری و کاهش درد کمک کنند، اما حتما باید مراقب بود که هنگام انجام تمرینات به گردن فشار اضافی وارد نشود.
• استراحت: پرهیز از فعالیت‌ها و حرکاتی که فشار زیادی روی گردن و مهره‌ها وارد می‌کنند، مانند خم کردن طولانی سر یا استفاده مکرر از موبایل و لپ‌تاپ در وضعیت نامناسب، بسیار اهمیت دارد. استراحت کافی به روند بهبودی کمک کرده و از پیشرفت آسیب جلوگیری می‌کند.

درمان جراحی دیسک گردن

جراحی دیسک گردن معمولا به عنوان آخرین گزینه درمانی برای موارد شدید و مقاوم هرنی دیسک گردنی در نظر گرفته می‌شود. زمانی که نخاع گردن تحت فشار قرار گرفته باشد (میلوپاتی) یا علائم عصبی به شدت پیشرفته باشند، جراحی می‌تواند بهترین راهکار برای کاهش فشار و بهبود وضعیت بیمار باشد. دو روش اصلی جراحی دیسک گردن عبارت‌اند از:

• دیسککتومی قدامی: در این روش، دیسک آسیب‌دیده یا بخشی از آن از طریق جراحی از جلوی گردن (قدام) خارج می‌شود تا فشار از روی ریشه‌های عصبی برداشته شود.
• لامینکتومی خلفی: در این روش، بخشی از دیواره خلفی مهره‌ها (لامینا) برداشته می‌شود تا فضای بیشتری برای نخاع و ریشه‌های عصبی ایجاد شده و فشار ناشی از دیسک بیرون زده کاهش یابد.

پیشگیری از دیسک گردن

خوشبختانه با رعایت برخی نکات ساده و تغییرات سبک زندگی می‌توان احتمال ابتلا به این بیماری را تا حد زیادی کاهش داد یا روند پیشرفت آن را کند کرد. پیشگیری اصولی به معنای مراقبت مستمر از سلامت گردن و ستون فقرات است تا از آسیب‌های ناشی از فشارهای مکانیکی، ضعف عضلانی و عادات نادرست جلوگیری شود. مهم‌ترین کلیدهای پیشگیری شامل تقویت عضلات گردن و اطراف ستون فقرات، حفظ وضعیت صحیح بدن در فعالیت‌های روزمره، کاهش فشارهای مکرر و ناگهانی به مهره‌ها، و مدیریت استرس و سبک زندگی سالم است. در ادامه، مهم‌ترین راهکارهای پیشگیری آورده شده‌اند:

• تقویت سلامت جسمانی: انجام ورزش منظم، تقویت عضلات پشتی و شکمی، حفظ وزن متعادل و اجتناب از نشستن طولانی مدت، به حفظ قوام عضلات و سلامت ستون فقرات کمک می‌کند. فعالیت‌های بدنی سبک و مستمر در طول روز از ضعف عضلات جلوگیری کرده و از بروز دیسک گردن و کمر پیشگیری می‌کنند.
• حمل اشیا به روش اصولی: هنگام جابجایی اجسام سنگین، استفاده از تکنیک‌های صحیح مانند خم کردن زانوها، تقویت عضلات پشتی و بهره‌گیری از ابزارهای کمکی، فشار روی ستون فقرات و دیسک‌ها را کاهش می‌دهد. دقت به وضعیت گردن و ستون فقرات هنگام بلند شدن و نشستن بسیار مهم است.
• رعایت نکات ایمنی در محیط کار: اگر در محیط کاری با اشیا سنگین سروکار دارید، از تجهیزات حمل و نقل مانند بالابرها و سبدهای چرخ‌دار استفاده کنید. همچنین بهره‌مندی از تجهیزات حفاظتی مانند گردنبند طبی و دستکش مناسب، می‌توانند خطر ابتلا به فتق دیسک گردن را کاهش دهند.
• حفظ وضعیت صحیح بدن در طول روز: در انجام فعالیت‌های روزمره مانند نشستن، راه رفتن و جابجایی اشیا، باید وضعیت بدن به صورت صحیح حفظ شود. از خم کردن بیش از حد گردن به جلو یا عقب خودداری کرده و حرکات گردن را با رعایت اصول ارگونومیک انجام دهید تا از آسیب به کانال نخاعی جلوگیری شود.
• استفاده از صندلی و تخت مناسب: در هنگام نشستن یا خوابیدن، از صندلی‌ها و تخت‌های راحت و طبی با تکیه‌گاه مناسب استفاده کنید. این وسایل باید ستون فقرات را در وضعیت طبیعی نگه دارند و از فشار اضافی روی دیسک‌ها جلوگیری کنند. تنظیم صحیح صندلی به گونه‌ای که گردن و ستون فقرات در یک راستا قرار گیرند، اهمیت زیادی دارد.
• مدیریت استرس و فشارهای روزمره: استرس می‌تواند باعث انقباض و گرفتگی عضلات شود و به مشکلات ستون فقرات دامن بزند. استفاده از تکنیک‌های آرامش‌بخش مانند: مدیتیشن، تنفس عمیق، ورزش منظم، خواب کافی و مدیریت صحیح استرس، نقش موثری در پیشگیری از فتق دیسک گردن دارد.

کلام پایانی

دیسک گردن از جمله مشکلات شایعی است که در صورت نادیده‌ گرفتن، می‌تواند به دردهای مزمن، اختلالات حرکتی و حتی آسیب‌های عصبی جدی منجر شود. تشخیص به‌ موقع، انتخاب درمان مناسب و پیگیری منظم می‌تواند تاثیر زیادی در کنترل بیماری داشته باشد. اگر شما یا عزیزانتان با علائم دیسک گردن مواجه هستید، توصیه می‌شود بدون اتلاف وقت با پزشک متخصص مشورت کنید. دکتر ابوالحسن ارتیاعی، متخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات، با سال‌ها تجربه موفق در تشخیص و درمان انواع مشکلات دیسک گردن، از روش‌های نوین و کم‌تهاجمی بهره می‌برند تا بیماران در کوتاه‌ترین زمان ممکن، به زندگی عادی بازگردند. برای مشاوره تخصصی، تشخیص دقیق و انتخاب بهترین روش درمانی، می‌توانید با شماره‌های 02191300655 و 09376888366 تماس بگیرید.

سوالات متداول