رزرو نوبت
تشنج پارشیال یا تشنج موضعی در واقع نوعی تشنج است که در آن، فعالیت الکتریکی غیر طبیعی در یک ناحیه خاص از مغز رخ میدهد. برخلاف تشنجهای عمومی که کل مغز را درگیر میکنند، تشنجهای پارشیال در یک ناحیه محدود شروع شده و ممکن است به سایر قسمتهای مغز گسترش یابند. خود این بیماری انواعی دارد و علائم آن میتواند در انواع آن متفاوت باشد. تشنج پارشیال یا کانونی ممکن است به دلایل بسیاری اتفاق بیفتد. در برخی از انواع آن فرد ممکن است هوشیاری خود را از دست بدهد و در برخی دیگر این اتفاق نمیافتد. در این مقاله به بررسی این بیماری، علائم، علت، تشخیص و روشهای درمان آن میپردازیم.
تشنج پارشیال چیست؟
تشنج پارشیال یا تشنج موضعی یک نوع بیماری است که در آن یک اتفاق غیر طبیعی در یک منطقه خاص مغر اتفاق میافتد. این نوع تشنج با نام دیگر تشنج کانونی نیز شناخته میشود. تفاوت این تشنج با سایر تشنجهای مغزی این است که این بیماری فقط قسمت خاصی از مغز را در برمیگیرد که ممکن است به سایر قسمتهای بدن گسترش یابد.
علائم تشنج پارشیال
با توجه به این که این بیماری انواع مختلفی دارد، علائم بروز آن نیز با یکدیگر متفاوت است. برخی از علائم کلی این بیماری شامل موارد زیر است.
- علائم حسی مانند سوزن سوزن شدن بخشی از بدن یا بیحسی در یک اندام
- تغییر در حس بویایی، چشایی و یا شنوایی
- احساس سرگیجه یا عدم تعادل
- انقباض عضلانی و تکان خوردن بخشی از اندام بدن
- احساس ترس، اضطراب و پریشانی
- عدم پاسخگویی به صداها
- حرکات تکراری و بیهدف مانند جویدن، مکیدن لبها، راه رفتن بیهدف
- توهمات شنیداری یا بصری
علت تشنج پارشیال
این بیماری نیز مانند سایر بیماریها، دلایل گوناگونی میتواند داشته باشد. تشنج کانونی در واقع به دلیل ایجاد یک جریان غیر طبیعی در یک ناحیه مغز اتفاق میافتد اما به صورت کلی علت شناخته شدهای ندارد. مهمترین و اصلیترین دلایل بروز این بیماری موارد زیر هستند:
عوامل ساختاری مغز
تومورهای مغزی با فشار بر بافتهای مغز و ایجاد التهاب میتوانند باعث تشنج شوند. علاوه بر تومور، سکته مغزی نیز میتواند باعث ایجاد این نوع تشنج شود. کاهش جریان خون به بخشی از مغز میتواند به سلولهای عصبی آسیب رسانده و تشنج ایجاد کند. ضربه به سر، عفونتهای مغزی (مانند مننژیت یا انسفالیت) و جراحی مغز میتوانند باعث ایجاد زخمهای مغزی شوند که به نوبه خود منجر به تشنج میشوند.
عوامل ژنتیکی
ژنتیک یکی دیگر از عوامل موثر در ایجاد بیماری تشنج پارشیال است. جهش در برخی ژنها باعث اختلال در عملکرد نورورنها شده و به ایجاد انواع تشنج از جمله این نوع تشنج میشود. برخی اختلالات ژنتیکی مانند اسکلروز توبروز و بیماری نوروفیبروماتوز نوع 1 با افزایش خطر ابتلا به تشنج همراه هستند.
عوامل محیطی
عوامل محیطی مانند ضربه به سر، عفونتهای مغزی، سموم و مواد شیمیایی و تب بالا از جمله عواملی هستند که در ایجاد تشنج کانونی موثرند. برخی سموم و مواد شیمیایی مانند سرب و الکل میتوانند به مغز آسیب رسانده و باعث تشنج شوند. عفونتهایی مانند مننژیت و انسفالیت میتوانند باعث التهاب مغز و تشنج شوند.
در مورد تشنج در کودکان بیشتر بخوانید.
انواع تشنج پارشیال
در بخشهای قبلی متن به این مسئله اشاره کردیم که انواع مختلفی از این نوع تشنج وجود دارد. تشنج پارشیال یا کانونی به دو نوع ساده و پیچیده تقسیم میشود. هر کدام از آنها علائم و علتهای خاص خود را دارند. در ادامه به معرفی هر کدام از انواع تشنج کانونی میپردازیم:
تشنج کانونی ساده
در این نوع تشنج معمولا هوشیاری فرد حفظ میشود و به شرایط محیط آگاه است. علائم این نوع نیز میتواند شامل احساس گزگز، بی حسی، تغییر در حس بویایی یا چشایی، حرکات غیرارادی عضلات و … باشد. البته علائم این نوع تشنج بسته به ناحیهای که مغز را درگیر کرده است، متفاوت است.
تشنج کانونی پیچیده
در نوع پیچیده این تشنج، فرد به صورت کامل هوشیاری خود را از دست میدهد و نسبت به شرایط محیط هیچگونه آگاهی ندارد. در این نوع از تشنج، حرکات غیر ارادی مانند جوییدن و مکیدن لبها، از دست دادن حس شنوایی و چشایی و نشانههایی از این قبیل اتفاق میافتد. احساس ترس، گیجی، یا دژاوو (احساس اینکه قبلا این اتفاق را تجربه کردهاند) ممکن است در تشنج کانونی پیچیده ایجاد شود.
تشخیص تشنج پارشیال
تشخیص این بیماری نیز مانند سایر بیماریها روشهای خاص خود را دارد. انجام معاینات فیزیکی، آزمایشها و برخی تصویربرداریها از روشهای تشخیصی این نوع تشنج هستند. پزشک معمولا تاریخچه پزشکی بیمار را بررسی میکند تا علائم ژنتیکی و عوامل ساختار مغزی را در پرونده بیمار بررسی کند. پزشک هنگام بررسی تاریخچه پزشکی، فرکانس، علائم خاص و مدت زمان آن را از شما سوال خواهد کرد. برخی آزمایشها مانند الکتروانسفالوگرام (EEG) نیز از جمله روشهای تشخیصی است. این آزمایش فعالیت الکتریکی مغز را اندازهگیری میکند و میتواند الگوهای غیر طبیعی مغز را شناسایی کند. علاوه بر معاینه و انجام این نوع آزمایش، در برخی موارد تصویربرداری نیز انجام میشود. تستهای تصویربرداری مانند MRI و سیتیاسکن برای تشخیص ناهنجاریهای ساختاری مغز مورد استفاده قرار میگیرد.
درمان تشنج پارشیال
در ارتباط با درمان بیماری تشنج پارشیال، باید به این مسئله اشاره کنیم که این بیماری نیز مانند سایر بیماریها، روشهای درمانی خاص خود را دارد. درمان این نوع تشنج به عوامل مختلفی از جمله نوع تشنج، شدت آن، سن بیمار و سایر شرایط پزشکی فرد بستگی دارد. به صورت کلی روشهای درمانی شامل موارد زیر هستند:
دارو درمانی
یکی از روشهای درمانی این نوع تشنج، دارو درمانی است. داروهای ضد تشنج رایجترین روش درمانی برای کنترل و بهبود علائم تشنج است. پزشک با توجه به نوع تشنج و ویژگیهای فرد، داروی مناسب را تجویز میکند. این داروها با کاهش فعالیت الکتریکی بیش از حد در مغز و تثبیت غشاهای عصبی عمل میکنند.
جراحی
در برخی موارد، زمانی که دارو درمانی مؤثر نباشد یا تشنجها شدید و تهدید کننده باشند، جراحی ممکن است گزینه درمانی مناسبی باشد. جراحی شامل برداشتن بافت مغزی آسیبدیده یا قطع ارتباطات عصبی بین نواحی مختلف مغز است. علاوه بر برداشتن بافت مغزی آسیبدیده، از جراحی ممکن است در تحریک عصب واگ نیز استفاده شود. در این روش، دستگاهی کوچک در قفسه سینه کار گذاشته میشود که با ارسال پالسهای الکتریکی به عصب واگ، فعالیت مغز را تنظیم میکند.
داشتن رژیم غذایی کتوژنیک
این رژیم غذایی شامل مصرف زیاد چربی و کربوهیدرات کم است و میتواند در برخی افراد مبتلا به تشنج پارشیال مؤثر باشد. فطعا داشتن یک رژیم غذایی که عوامل ساختاری مغز را تحت تاثیر قرار ندهد و باعث بروز تشنج نشود، بسیار اهمیت دارد.
تحریک مغناطیسی مغز (TMS)
در این روش، از میدان مغناطیسی برای تحریک نواحی خاصی از مغز استفاده میشود. از آنجایی که این تشنج، فقط بخشی از نواحی خاص مغز را درگیر میکند، پس از تشخیص ناحیه آسیبدیده، میتوان از این روش استفاده کرد. به صورت کلی انتخاب روش درمانی به تصمیم پزشک معالج و شرایط بدنی فرد بستگی دارد.
کلام پایانی
در این مقاله با بیماری تشنج پارشیال یا کانونی آشنا شدیم. علائم آن را بررسی کردیم و دانستیم که این بیماری به علت وجود دو نوع مختلف، دارای علائم متفاوتی است. همچنین علتهای بروز آن را بررسی کردیم. تشنج کانونی ممکن است بر اثر عوامل ژنتیکی همچون جهش و اختلالات ژنتیکی رخ دهد. همچنین عوامل محیطی نیز در بروز این بیماری موثر هستند. روشهای تشخیص و درمان را بررسی کردیم و دانستیم که دارو درمانی رایجترین روش درمان تشنج به شمار میرود. دکتر ارتیاعی، جراح و متخصص مغز و اعصاب، با سالها تجربه و تخصص در امر درمان بیماریهای مغزی، پس از تشخیص علائم تشنج، بهترین و مناسبترین روش درمان را به شما معرفی میکنند. ایشان در تمام مسیر تشخیص و درمان همراه شما هستند.
دیدگاهتان را بنویسید