رزرو نوبت
هنگامی که کنترل بیماری پارکینسون با مصرف داروها ممکن نباشد، جراحی بهترین راه برای مدیریت علائم و عوارض بیماری است. جراحی معمولاً در بیشتر بیماری‌ها برای درمان استفاده می‌شود، اما در برخی موارد، هدف از جراحی کنترل و جلوگیری از پیشرفت بیشتر بیماری است. در مورد پارکینسون، جراحی بیشتر به عنوان یک روش برای کنترل و کاهش عوارض و علائم بیماری به کار می‌رود و همچنین از پیشرفت و تشدید بیماری جلوگیری می‌کند. در این مقاله، به بررسی نحوه جراحی پارکینسون و نکات مهم مراقبتی پس از آن خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید تا با نکات مهم این جراحی آشنا شوید.
پارکینسون چیست؟
پارکینسون نوعی اختلال پیشرونده در اعصاب است. این بیماری که علت اصلی بروز آن اختلالات مغزی است، موجب حرکات غیرعادی یا غیرقابل کنترل در اندام‌های حرکتی می‌شود. برای مثال بیماران مبتلا به این بیماری در تعادل و هماهنگی اندام‌های حرکتی مانند پا دچار مشکل هستند و در بیشتر موارد با لرزش و سفتی دست مواجه می‌شوند.
از بین رفتن عملکرد طبیعی اندام‌هایی مانند دست و پا، اصلی‌ترین عارضه این بیماری است که به مرور زمان رخ داده و زندگی بیمار را دچار مشکل می‌کند. نوع علائم، شدت و اندام درگیر در بیمارن، متفاوت است و هر بیمار به شکلی منحصربه‌فرد از این بیماری رنج می‌برد. آنچه در مورد این بیماری حائز اهمیت است و تا حد زیادی به کاهش علائم و عوارض آن کمک می‌کند، تشخیص زودهنگام توسط متخصص مغز و اعصاب است.
با مراحل پارکینسون آشنا شوید.
عمل پارکینسون چیست؟
عمل پارکینسون، که معمولاً به نام تحریک عمقی مغز (DBS) شناخته می‌شود، نوعی روش جراحی است که برای کمک به کاهش علائم بیماری پارکینسون استفاده می‌شود. این عمل شامل کاشت الکترودهایی در نواحی خاصی از مغز است که با علائم پارکینسون مرتبط هستند. این الکترودها به یک دستگاه کوچک که در زیر پوست قفسه سینه قرار می‌گیرد متصل می‌شوند. این دستگاه با ارسال پالس‌های الکتریکی به مغز، فعالیت عصبی غیرطبیعی را تعدیل می‌کند و به این ترتیب علائمی مانند لرزش، سفتی عضلات و مشکلات حرکتی را کاهش می‌دهد. DBS به طور خاص برای افرادی که داروها به اندازه کافی علائم آنها را کنترل نمی‌کنند یا عوارض جانبی شدیدی ایجاد می‌کنند، موثر است.
انواع عمل جراحی پارکینسون
برای درمان بیماری پارکینسون روش‌های مختلفی از جراحی وجود دارد. هرکدام از این روش‌ها، مزایا و معایب خود را دارند و برای شرایط خاصی استفاده می‌شوند. انواع مختلف جراحی برای بیماری پارکینسون عبارتند از:
- تالاموتومی
- پالیدوتومی
- تحریک عمقی مغز
تالاموتومی
جراحی تالاموتومی (Thalamotomy) نوعی عمل پارکینسون است که برای درمان برخی از اختلالات حرکتی و بیماری‌هایی مانند بیماری پارکینسون، لرزش عضلات بدن و دردهای نوروپاتیک استفاده می‌شود. این جراحی با استفاده از لیزر و جراحی باز، بر روی هسته تالاموس که در مرکز مغز واقع شده، انجام می‌شود. هسته تالاموس بخشی از سیستم عصبی است که وظیفه انتقال سیگنال‌های عصبی و حرکتی بدن را دارد. با استفاده از جراحی تالاموتومی، این هسته تحت تغییراتی قرار می‌گیرد که می‌تواند اختلالات حرکتی و عصبی را کنترل و درمان کند. این تغییرات معمولاً شامل تخریب یا تقویت قسمتی از هسته تالاموس می‌شوند.
پالیدوتومی
پالیدوتومی، نوعی عمل پارکینسون است که در آن، بخشی از مغز به نام پالیدوتومی تخریب و تغییراتی در آن ایجاد می‌شود. این جراحی برای درمان اختلالات حرکتی مانند: بیماری پارکینسون، لرزش عضلات بدن و دیسکینزی (حرکات ناخواسته) استفاده می‌شود. هدف از پالیدوتومی، کاهش علائم بیماری و بهبود کیفیت زندگی بیمار است. این جراحی برای بیمارانی که به روش‌های دیگر درمانی پاسخ نداده‌اند، توصیه می‌شود.
تحریک عمقی مغز
تحریک عمقی مغز، روش جراحی جدیدی است که بعضی اوقات برای درمان بیماری‌های عصبی مانند بیماری پارکینسون و اختلال حرکتی از طریق تحریک الکتریکی بخش‌های خاصی از مغز انجام می‌شود. در این روش، الکترودهایی به نقاط خاصی از مغز تزریق می‌شوند که با ایجاد جریان الکتریکی، علائم بیماری را کاهش می‌دهند. این روش به بیمارانی که به روش‌های دیگر درمان پاسخ نداده‌اند، کمک می‌کند. اما، قبل از تصمیم گیری برای انجام این جراحی، بهتر است با دکتر ارتیاعی مشورت کرده و اطلاعات کاملی در مورد روند جراحی، مزایا و معایب آن را جمع آوری کنید.
درمان پارکینسون با جراحی
پارکینسون از آن دست بیماری‌هایی است که هنوز روش درمان قطعی برای آن پیدا نشده است. با وجود تحقیقات فراوان در مورد این بیماری، بسیاری از پزشکان معتقدند که پارکینسون کاملا قابل درمان نیست و در بهترین حالت می‌توان از پیشروی آن جلوگیری کرد. راهکارهای مختلفی برای جلوگیری از پیشروی این بیماری و بروز مشکلات جدی‌تر برای بدن وجود دارد که از جمله آنها می‌توان به جراحی اشاره کرد. این راهکار درمانی معمولا زمانی توصیه می‌شود که بیمار دیگر روش‌های درمان را امتحان کرده و نتیجه مطلوبی نگرفته باشد. همچنین در مواردی که تشخیص اولیه در زمان حاد بودن بیماری انجام شود هم ابتدا از جراحی برای درمان استفاده می‌شود.
در اغلب موارد پیش از انجام جراحی بیماران پارکینسون، دارو درمانی آغاز می‌شود. هدف از دارو درمانی کنترل علائم بیماری است و تا زمانی که بیمار نسبت به این روش درمان پاسخ مثبت داشته باشد، جراحی پارکینسون انجام نخواهد شد. البته دارو درمانی هرگز یک روش قطعی نیست و حتی بیمارانی که این درمان را به موقع آغاز کرده و منظم پیگیری کنند هم پس از مدتی به دیگر درمان‌ها نیاز خواهند داشت. پارکینسون یک بیماری پیشرونده است و حتی با مصرف دارو هم پیشرفت آن اتفاق می‌افتد.
با راه‌های پیشگیری از پارکینسون آشنا شوید!
جراحی پارکینسون چقدر تاثیر دارد؟
روش‌هایی که پیش از این برای درمان پارکینسون مورد استفاده قرار می‌گرفتند، نتیجه چندانی نداشتند. برای مثال دارو درمانی یکی از روش‌های ثابت در کنترل این بیماری است که تاثیر چندانی در روند آن نداشته است. مبتلایان به پارکینسون حتی با مصرف دارو هم به مرحله حاد این بیماری می‌رسند. بهترین و قوی‌ترین داروهای پارکینسون، معمولا اثر موقت در این بیماری داشته و در صورتی که بیماری به مرحله مزمن و حاد رسیده باشد، تنها چند دقیقه تاثیر دارند و مجددا لرزش یا علائم بیماری آغاز خواهد شد. اما، جراحی به عنوان روشی نوین، تا حد زیادی علائم این بیماری را کنترل می‌کند. هر لحظه در مغز، هزاران پیام الکتریکی به اشکال مختلف تولید و به نقاط مختلف بدن ارسال می‌شوند. اختلال در نحوه تولید و ارسال این پیام‌ها باعث بروز بیماری پارکینسون می‌شود.
در چند سال اخیر پزشکان برای کنترل این پیام‌ها از روشی که جایگزین تولید این پیام‌ها است، استفاده می‌کنند. در این روش یک الکترود یا سیم مخصوص به داخل مغز وارد می‌شود که جریان الکتریکی مختصری ایجاد کرده و حالتی مشابه پیام‌های الکتریکی را برای سلول‌هایی که این عملکرد را از دست داده‌اند، انجام می‌دهد. این فرآیند که از طریق جراحی انجام می‌شود به کنترل بیماری پارکینسون کمک می‌کند و از شدت گرفتن این بیماری جلوگیری خواهد کرد. البته در جراحی پارکینسون از روش‌های دیگری هم استفاده می‌شود که از جمله آنها می‌توان به جراحی تالاموتومی و پالیدوتومی اشاره کرد. در این روش جراحی بخشی از گلوبوس پالیدوس مغز که در عوارض پارکینسون مانند لرزش و سفتی عضلات دست تاثیر دارد، برداشته می‌شود و از این طریق به کاهش علائم در بیمار کمک می‌شود.
مراقبت‌های بعد از عمل پارکینسون
پس از جراحی برای کنترل یا درمان بیماری پارکینسون هم مراقبت‌هایی نیاز است که بخش اصلی فرآیند بهبودی را تشکیل می‌دهند. در واقع مراقبت‌های بعد از این عمل بسیار حیاتی بوده و در درمان هرچه سریع‌تر بیمار، نقشی اساسی دارند. مهم‌ترین اقدامات و مراقبت‌های بعد از عمل پارکینسون به شرح زیر هستند:
فیزیوتراپی
پس از انجام عمل جراحی برای درمان و کنترل بیماری پارکینسون، انجام فیزیوتراپی برای بیماران الزامی است. تمرینات توانبخشی و حرکاتی که در فیزیوتراپی به بیمار توصیه می‌شود به بهبود عملکرد اندام‌های حرکتی و تقویت عضلات کمک می‌کنند. از طرفی تعادل و انعطاف‌پذیری بیمار نیز با انجام حرکات و تمرینات فیزیوتراپی بهبود پیدا کرده که در تسریع روند درمان پس از جراحی تاثیر زیادی دارد. البته تمرینات فیزیوتراپی تنها شامل تمرینات حرکتی نیستند و در کنار آنها تمرینات تنفسی نیز آموزش داده می‌شوند.
مراقبت‌های خانگی
مراقبت‌های خانگی پس از عمل پارکینسون شامل استراحت کافی، تغذیه مناسب، مراقبت از محل جراحی و پیگیری دارویی است. بیمار باید به میزان کافی استراحت کند و فعالیت‌های سنگین را محدود کند تا بهبودی سریع‌تر اتفاق بیفتد. رژیم غذایی سالم و متعادل، مصرف میوه‌ها، سبزیجات، پروتئین‌ها و آب فراوان برای تامین نیازهای بدن به مواد مغذی ضروری است. محل جراحی باید تمیز و خشک نگه داشته شود و هرگونه علائم عفونت مانند قرمزی، تورم یا ترشح غیرعادی فوراً به پزشک گزارش شود. داروهایی که پزشک تجویز کرده است باید به موقع و به درستی مصرف شوند. این دارو ها شامل مسکن‌ها، آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای تنظیم کننده سیستم عصبی هستند.
مراجعه‌های منظم به پزشک
بیمار باید به طور مرتب به جراح خود مراجعه کند تا روند بهبودی را بررسی کرده و از عدم وجود عوارض اطمینان حاصل کند. این مراجعات به پزشک کمک می‌کنند تا هرگونه مشکل احتمالی به موقع شناسایی و درمان شود. علاوه بر این، اگر بیمار تحت جراحی تحریک عمقی مغز (DBS) قرار گرفته باشد، نیاز است که دستگاه DBS به صورت دوره‌ای تنظیم و بررسی شود تا عملکرد آن بهینه باقی بماند و به بیمار در مدیریت علائم پارکینسون کمک کند. تنظیم دقیق دستگاه DBS می‌تواند تأثیر بسزایی در بهبود کیفیت زندگی بیمار داشته باشد.
کلام پایانی
عمل پارکینسون که با نام روش تحریک عمقی مغز (DBS) شناخته می‌شوند، به‌عنوان گزینه درمانی موثر برای مدیریت علائم بیماری پارکینسون شناخته می‌شود. این روش جراحی با کاشت الکترودهایی در مغز و تعدیل فعالیت‌های عصبی غیرطبیعی، می‌تواند به طور قابل‌توجهی کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشد. با اینکه DBS برای همه بیماران مناسب نیست و نیاز به ارزیابی دقیق دارد، اما برای افرادی که داروها به تنهایی نمی‌توانند علائم آنها را کنترل کنند، یک راه حل امیدوارکننده ارائه می‌دهد. در نهایت، مشاوره با پزشک متخصص برای تعیین مناسب بودن این روش جراحی برای هر بیمار ضروری است.
دیدگاهتان را بنویسید