رزرو نوبت
جراحی تحریک عمقی مغز، یک شیوه درمانی برای بیماری پارکینسون است که برای برخی دیگر از بیماری‌ها نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. با پیشرفت تکنولوژی، DBS به یکی از روش‌های موثر در درمان بیماری‌های عصبی تبدیل شده است. در ادامه به کاربرد، نحوه عمل جراحی، فواید و عوارض این جراحی خواهیم پرداخت، برای آشنایی کامل با جراحی DBS تا آخر مقاله همراه ما باشید.
جراحی تحریک عمقی مغز چیست؟
جراحی تحریک عمقی مغز (Deep Brain Stimulation یا به اختصار DBS)، شیوه جراحی نوین است که در درمان بیماری‌های عصبی مانند: بیماری پارکینسون، درجات مختلف اختلال حرکتی و دیگر اختلالات عصبی به کار می‌رود. در این روش، الکترودهایی به صورت عمیق در نواحی خاصی از مغز کاشته می‌شوند و از طریق سیستم‌های الکترونیکی خارجی، سیگنال‌های الکتریکی به مغز منتقل می‌شود تا بهبودی در علائم بیماری‌ها را فراهم آورد.
این روش از روش جراحی پالیدوتومی و تالاموتومی پیشرفته‌تر است و بررسی‌ها نشان می‌دهد که DBS، عوارض کمتری نسبت به روش‌های درمانی دیگر دارد.
همچنین بخوانید: جراحی تالاموتومی
روش انجام جراحی تحریک عمقی مغز
در جراحی DBS، ابتدا بیمار تحت بیهوشی کامل قرار می‌گیرد و سپس جراح قسمت‌های خاصی از مغز را با استفاده از تصاویر سه بعدی (MRI) مشخص می‌کند و الکترودها را به طور دقیق در آن نواحی قرار می‌دهد و سپس یک سیستم محرک خارجی به صورت متصل به الکترودها فعال می‌شود؛ این سیستم قادر است سیگنال‌های الکتریکی را به مغز منتقل کرده و روند درمان بیماری‌ها را بهبود بخشد.
فواید جراحی تحریک عمقی مغز
مزایای استفاده از روش DBS، نسبت به سایر جراحی‌ها بیشتر است. مزایای جراحی DBS عبارت‌اند از:
- کاهش علائم بیماری: جراحی تحریک عمقی مغز به طور موثر علائم بیماری‌های عصبی مانند: ترمور اسنشیال، سفتی عضلانی و اختلالات حرکتی را کاهش می‌دهد.
- بهبود کیفیت زندگی: با بهبود علائم بیماری، کیفیت زندگی بیماران بهبود می‌یابد و موجب می‌شود بیماران قادر به انجام فعالیت‌های روزمره، اجتماعی و شغلی باشند.
- قابلیت تنظیم: دستگاه تحریک عمقی مغز، قابلیت تنظیم دارد، به این معنی که پزشک می‌تواند سطح تحریک را تنظیم کند تا روند بهبودی بیمار تقویت شود.
- عدم نیاز به داروهای مزمن: برخلاف درمان‌های دارویی، که ممکن است نیاز به مصرف مداوم داشته باشند و باعث عوارض جانبی شوند، جراحی تحریک عمقی مغز، می‌تواند نیاز به مصرف داروهای مزمن را کاهش دهد.
کاربردهای جراحی تحریک عمقی مغز
DBS، معمولاً برای افراد مبتلا به بیماری‌های عصبی مزمن که به دارو یا سایر درمان‌های مرسوم پاسخ خوبی نداده‌اند در نظر گرفته می‌شود. بیماری‌های رایجی که ممکن است از DBS سود ببرند عبارتند از بیماری پارکینسون، لرزش اساسی، دیستونی و اختلال وسواس فکری-اجباری. در ادامه موارد کاربرد این جراحی را مورد بررسی قرار می‌دهیم:
- بیماری پارکینسون: جراحی تحریک عمقی مغز به عنوان روشی موثر در کاهش لرزش و سفتی عضلانی در بیماران پارکینسون شناخته شده است.
- اختلال حرکتی اساسی: در بیمارانی که به علت اختلالات حرکتی اساسی مانند لرزش اساسی، دیستونی و کینازی تحت تأثیر قرار می‌گیرند، جراحی DBS می‌تواند بهبود قابل توجهی را به دنبال داشته باشد.
- اختلال وسواس فکری-اجباری: مطالعات اولیه نشان داده است که جراحی DBS می‌تواند در کاهش اعتیاد به مواد مخدر، الکل، نیکوتین و حتی اختلال بازیافتی به کار گرفته شود.
- اختلالات عصبی دیگر: جراحی DBS به عنوان یک گزینه درمانی برای بیمارانی که به علت اختلالات عصبی مانند درد مزمن، اختلال هماهنگی حرکتی و اختلالات خواب مشکل دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در مورد جراحی دی‌بی‌اس برای دیستونی کودکان نیز بخوانید!
عوارض جراحی تحریک عمقی مغز
همانطور که در هر عمل جراحی دیگری نیز ممکن است عوارضی رخ دهد، جراحی DBS نیز ممکن است به عوارضی مانند خونریزی، عفونت، صدمه به بافت‌های مغزی، تشکیل خونریزی و آبسه در محل جراحی و عوارض مرتبط با بیهوشی عمومی همراه باشد. در ادامه، به برخی از عوارض مهم این جراحی اشاره خواهم کرد:
- عوارض الکتروفیزیولوژیکی
- عوارض جراحی مربوط به سیستم تحریک
- خطر عدم موفقیت جراحی
- منع استفاده از تصاویر MRI
عوارض الکتروفیزیولوژیکی
در برخی موارد، DBS ممکن است باعث ایجاد عوارض الکتروفیزیولوژیکی شود که می‌تواند تأثیری بر عملکرد مغز و نظام عصبی داشته باشد. این شامل عوارضی مانند تغییرات در عملکرد حسی و حرکتی، تغییرات روحی و روانشناختی، اختلالات خواب و حافظه، تغییرات در میل جنسی و تغییرات در تمرکز و توجه است. این عوارض معمولاً قابل تنظیم هستند و با تنظیم صحیح سیستم تحریک قابل کاهش یا رفع هستند.
عوارض جراحی مربوط به دستگاه تحریک
DBS شامل دستگاه‌های الکترونیکی است که درون بدن کاشته می‌شود. ممکن است در برخی موارد نیاز به تعویض باتری‌ها یا قطعات سیستم باشد. همچنین، خطر عفونت در محل کاشت سیستم وجود دارد.
خطر عدم موفقیت جراحی تحریک عمقی مغز
در برخی از موارد، جراحی DBS ممکن است نتیجه مطلوبی در بهبود علائم بیماری نداشته باشد. همچنین، ممکن است نیاز به تنظیمات و تعدیلات بیشتر برای رسیدن به نتیجه مطلوب وجود داشته باشد.
منع استفاده از تصویر برداری های MRI
پس از جراحی DBS، برخی از بیماران ممکن است محدودیت‌هایی در استفاده از تصاویر MRI داشته باشند. این امر ممکن است در برخی تشخیص‌های پزشکی و درمان‌های دیگر تاثیر بگذارد.
مهم است بدانید: عوارض و ریسک‌های مرتبط با DBS به شدت وابسته به وضعیت و بیماری مورد نظر است. همچنین، تجربه و مهارت جراح و تیم پزشکی نیز نقش مهمی در کاهش احتمال عوارض دارند. قبل از تصمیم‌گیری در مورد این جراحی، بهتر است با پزشک در مورد تمامی عوارض و ریسک‌های مرتبط با HDK جراحی صحبت کنید.
در مورد درد عصبی بیشتر بخوانید!
کلام پایانی
در نهایت، DBS یک روش پیشرفته در درمان برخی بیماری‌های عصبی است که می‌تواند به تسکین علائم و بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک کند. تصمیم در مورد انجام این جراحی باید با توجه به وضعیت بیمار و با مشورت پزشک گرفته شود.
جراحی تحریک عمقی مغز یکی از بهترین روش‌های درمانی برای بیماری پارکینسون است.
خیر، با اینکه احتمال بروز عوارض در جراحی تحریک عمقی مغز وجود دارد، اما به هیچ عنوان یک جراحی خطرناک به حساب نمی‌آید.
