رزرو نوبت
درد نوروپاتیک یا درد عصبی، می‌تواند خفیف یا شدید باشد و ممکن است بیاید و برود. بیماری‌هایی مانند دیابت، زونا و اختلالات سیستم عصبی مرکزی می‌توانند باعث آن شوند. افراد مبتلا به درد نوروپاتیک ممکن است به ترکیبی از درمان‌های مختلف از جمله دارو، فیزیوتراپی، مشاوره روان‌شناختی و جراحی نیاز داشته باشند. در این مقاله، به انواع، عوارض راه‌های پیشگیری، تشخیص و درمان آن خواهیم پرداخت. برای آشنایی با ماهیت و دیگر موارد مربوط به این درد تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
درد عصبی چیست؟
درد عصبی (نوروپاتیک)، دردی است که در صورت اختلال عملکرد یا آسیب دیدگی سیستم عصبی اتفاق می‌افتد. فرد می‌تواند درد را از هر یک از سطوح مختلف سیستم عصبی، مانند: اعصاب محیطی، نخاع و مغز خود احساس کند. سیستم عصبی مرکزی از نخاع و مغز تشکیل شده است. اعصاب محیطی اعصابی هستند که در بقیه بدن به مکان‌هایی مانند: اندام ها، بازوها، پاها، انگشتان دست و پا پخش می‌شوند.
رشته‌های عصبی آسیب‌دیده، سیگنال‌های اشتباهی را به مراکز درد در بدن ارسال می‌کنند و در نتیجه درد نوروپاتیک ایجاد می‌شود. عملکرد عصب ممکن است در محل آسیب عصبی و در نواحی سیستم عصبی مرکزی تغییر کند (حساسیت مرکزی). نوروپاتی، اختلال در عملکرد یا تغییر در یک یا چند عصب است. حدود ۳۰ درصد از موارد نوروپاتی به دلیل دیابت رخ می‌دهد، اما صدها بیماری دیگر، مانند: زونا، HIV/AIDS و اختلال مصرف الکل نیز می‌توانند باعث آن شوند.
علائم درد عصبی
نشانه‌های درد عصبی عبارت‌اند از:
- دردی که بدون دلیل ظاهری اتفاق می‌افتد (درد خود به خود): این حالت ممکن است شامل سوزش، ضربه زدن یا درد شبیه شوک الکتریکی، گزگز، بی‌حسی یا احساس سوزن سوزن شدن باشد.
- آلودینیا: این مشکل زمانی اتفاق می‌افتد که محرک‌های معمولی بدون درد، مانند: سرما، فشار یا خارش پوست باعث احساس درد می‌شوند که نوعی حساسیت شدید به لمس است.
- درد شدید (هایپرآلژزی): این درد زمانی اتفاق می‌افتد که محرک‌های دردناک معمولی مانند گرما یا سوزن سوزن شدن، باعث احساس درد شدید یا افزایشی شوند.
- دیس استزی: این درد، به هر احساس غیرمنتظره‌ای اشاره دارد که احساس عجیب، ناخوشایند یا دردناک ایجاد می‌کند.
علل درد عصبی
دلایل درد نوروپاتیک معمولا عبارت‌اند از:
- اختلال مصرف الکل
- دیابت
- شرایط عصبی صورت
- HIV/AIDS
- اختلالات سیستم عصبی مرکزی مانند: سکته مغزی، بیماری پارکینسون و مولتیپل اسکلروزیس (MS)
- سندرم درد منطقه‌ای پیچیده (CRPS)
- زونا
سایر علت‌های درد نوروپاتیک عبارتند از:
- داروهای شیمی درمانی (سیس پلاتین، پاکلیتاکسل، وینکریستین)
- پرتو درمانی
- قطع عضو که می‌تواند باعث درد فانتوم (درد خیالی) اندام شود
- التهاب عصب نخاعی
- تروما یا جراحی‌هایی که منجر به آسیب عصبی می‌شوند
- تومورهایی که به اعصاب فشار می‌آورند
در مورد گردن درد بیشتر بخوانید!
پیشگیری
همیشه نمی‌توانید از بروز درد عصبی جلوگیری کنید، اما مواردی وجود دارد که می‌توانید برای کاهش خطر کلی انجام دهید که عبارت‌اند از:
- ترک یا نکشیدن سیگار
- داشتن برنامه ورزشی منظم و مفید
- رژیم غذایی سالم که شامل: میوه‌های تازه، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین‌های بدون چربی است
- قطع مصرف نوشیدنی‌های حاوی الکل
- اگر دیابت دارید، قند خون خود را به دقت کنترل کنید و مراقبت بیشتری از پاهای خود داشته باشید.
تشخیص
پزشک، سابقه پزشکی را بررسی می‌کند و معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. اگر پزشک، بداند یا مشکوک باشد که آسیب عصبی وجود دارد، علائم معمول درد نوروپاتیک را تشخیص خواهد داد. سپس سعی می‌کند علت اصلی را پیدا کند.
اهداف درمان
درمان درد نوروپاتیک به علت زمینه‌ای و علائم منحصر به فرد هر بیمار، بستگی دارد. پزشک، بر اساس این عوامل، برنامه‌ای شخصی ایجاد می‌کند. اهداف درمان عبارتند از:
- هر بیماری زمینه‌ای را درمان کنید (مثلاً پرتودرمانی یا جراحی برای کوچک کردن توموری که به عصب فشار می‌آورد).
- تسکین درد
- حفظ عملکرد عصبی
- افزایش و بهبود کیفیت زندگی
درمان
در بیشتر موارد، برای مدیریت درد نوروپاتیک به ترکیبی از درمان‌ها نیاز است. این درمان‌ها عبارت‌اند از:
- مسکن‌ها: داروهایی مانند استامینوفن و ایبوپروفن است.
- داروهای ضد تشنج: کارشناسان نمی‌دانند که چرا داروهای ضد تشنج برای برخی از افراد مبتلا به درد نوروپاتیک اینقدر خوب عمل می‌کنند. برخی معتقدند این داروها با سیگنال‌های درد در بدن تداخل می‌کنند.
- داروهای ضد افسردگی: اضطراب و افسردگی می‌تواند درد نوروپاتیک را بدتر کند. داروهای ضد افسردگی در ارائه تسکین درد نوروپاتیک موفق عمل کرده اند. کارشناسان معتقدند این داروها درد و همچنین علائم اضطراب و افسردگی را درمان می‌کنند.
- درمان‌های موضعی: لیدوکائین یا کپسایسین ممکن است به کاهش درد نوروپاتیک کمک کند.
- بلوک‌های عصبی: این تزریق‌ها می‌توانند درد را به طور موقت تسکین دهند. پزشک، تزریق را نزدیک به عصب آسیب دیده یا گروهی از اعصاب انجام می‌دهد.
- فیزیوتراپی: این روش، به تسکین درد، سفتی و ناراحتی ناشی از درد نوروپاتیک کمک می‌کند. همچنین می‌تواند بدن را تشویق کند تا مواد شیمیایی طبیعی تسکین دهنده درد را تولید کند. فیزیوتراپی ممکن است شامل انواع مختلف ماساژ و ورزش باشد.
- عمل جراحی: در برخی موارد، جراحی می‌تواند به کاهش علائم درد نوروپاتیک کمک کند. جراح ممکن است بتواند اعصاب خاصی را برای کاهش یا از بین بردن درد، ترمیم یا حتی حذف کند.
- مشاوره روانشناسی: علاوه بر درمان پزشکی، ممکن است از مشاوره روانشناسی نیز سود برد. این درمان، می‌تواند به بیمار کمک کند تا با استرس عاطفی ناشی از درد نوروپاتیک مقابله کند.
نکته: اگر این درمان‌ها درد نوروپاتیک را تسکین ندهند، پزشک، ممکن است تحریک نخاع، تحریک اعصاب محیطی یا تحریک مغز را توصیه کند.
کلام پایانی
درد نوروپاتیک می‌تواند افزایش یابد و کاهش یابد، یا می‌تواند مداوم و بی‌وقفه باشد. ممکن است خفیف یا شدید باشد و می‌تواند هر ناحیه از بدن را تحت تاثیر قرار دهد. در حالی که درد عصبی معمولاً خطرناک نیست، می‌تواند تأثیر منفی جدی بر کیفیت زندگی داشته باشد. در این مقاله، تمام نکات و مسائل مربوط به این دردها را به صورت کامل مورد بررسی قرار دادیم.
سوالات متداول
مردم معمولاً دردهای عصبی را مانند یک ضربه چاقو، تیر کشیدن، سوزش و شوک الکتریکی توصیف می‌کنند.
در حالی که انواع مختلفی از دردهای عصبی وجود دارد، نوروپاتی مرتبط با دیابت حدود ۳۰ درصد از تمام موارد را تشکیل می‌دهد.
