رزرو نوبت
درد نوروپاتیک می‌تواند افزایش و کاهش یابد، یا می‌تواند مداوم و بی‌وقفه باشد. ممکن است خفیف یا شدید باشد و می‌تواند هر ناحیه از بدن را تحت تاثیر قرار دهد. در حالی که درد عصبی معمولاً خطرناک نیست، می‌تواند تأثیر منفی جدی بر کیفیت زندگی داشته باشد. اگر درد شدید عصبی دارید یا دردی دارید که از بین نمی‌رود، با پزشک صحبت کنید. در این مقاله در مورد دردهای نوروپاتیک، علل، علائم، راه‌های پیشگیری، تشخیص و درمان آن خواهیم پرداخت. برای آشنایی با این موارد، تا انتهای مقاله، همراه ما باشید.
دردهای نوروپاتیک (درد عصبی) چیست؟
دردهای نوروپاتیک، دردهای عصبی هستند که در صورت اختلال عملکرد یا آسیب دیدن سیستم عصبی اتفاق می‌افتند. فرد ممکن است درد را در هر یک از سطح‌های مختلف سیستم عصبی، از جمله اعصاب محیطی، نخاع و مغز احساس کند. سیستم عصبی مرکزی از نخاع و مغز تشکیل شده است. اعصاب محیطی، عصب‌هایی هستند که در بقیه بدن به مکان‌هایی مانند: اندام ها، بازوها، پاها، انگشتان دست و پا پخش می‌شوند.
رشته‌های عصبی آسیب‌دیده، سیگنال‌های اشتباهی را به مراکز درد در بدن ارسال می‌کنند و در نتیجه درد نوروپاتیک ایجاد می‌کنند. عملکرد عصب ممکن است در محل آسیب عصبی و در نواحی سیستم عصبی مرکزی تغییر کند). نوروپاتی اختلال در عملکرد یا تغییر در یک یا چند عصب است. حدود ۳۰ درصد از موارد نوروپاتی به دلیل دیابت رخ می‌دهد، اما صدها بیماری دیگر مانند: زونا، HIV/AIDS و اختلال مصرف الکل، نیز می‌توانند باعث بروز آن شوند.
انواع دردهای نوروپاتیک
دردهای عصبی مختلفی وجود دارند که هرکدام به دلایل مختلفی بروز پیدا می‌کنند. شناخت انواع و علل این دردها مهم‌ترین نکته برای تشخیص و انتخاب راه درمان آن است. انواع مختلف درد عصبی عبارتند از:
- درد عصبی پارستزی یا خواب رفتگی
- درد عصبی تحت فشار
- نوروپاتی پروگزیمال
- نوروپاتی محیطی
- نوروپاتی اتونومیک
- نوروپاتی جمجمه
- نوروپاتی کانونی
درد عصبی پارستزی یا خواب رفتگی
خواب رفتگی، معمولا با احساس گزگز یا مورمور شدن در دست‌ها، پاها و بازوها همراه است. علت آن می‌تواند مشکلاتی مانند: دیابت، کمبود ویتامین یا آسیب عصبی باشد.
درد عصبی تحت فشار
درد عصبی تحت فشار، زمانی ایجاد می‌شود که عصب‌ها توسط بافت‌های اطراف فشرده شوند. این فشردگی ممکن است به عواملی مانند: فتق دیسک، خار استخوانی یا کشیدگی عضلانی برگردد.
نوروپاتی پروگزیمال
در این نوع نوروپاتی، عصب‌های نزدیک تنه (قسمت وسط) بدن، تحت تاثیر قرار می‌گیرند. این درد می‌تواند با علائمی مانند: ضعف عضلات باسن، ران‌ها و شانه‌ها همراه باشد.
نوروپاتی محیطی
این نوع از درد عصبی، یکی از شایع‌ترین انواع درد عصبی است و اعصاب اندام‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. علایم آن می‌تواند شامل بی‌حسی، سوزن‌سوزن شدن و احساس سوزش در پا و دست باشد.
نوروپاتی اتونومیک
درد عصبی اتونومیک، بر عملکردهای غیرارادی بدن مانند: ضربان قلب، فشار خون، تعریق و هضم تأثیر می‌گذارد. همچنین، شامل علایمی مانند: سبکی سر، یبوست، پوست خشک و ناتوانی جنسی است.
نوروپاتی جمجمه
نوروپاتی جمجمه، بر عصب‌های کنترل کننده چشم، گوش، صورت و پوست سر تأثیر می‌گذارد. علایم آن ممکن است شامل دوبینی، کاهش شنوایی و ضعف عضلات صورت باشد.
نوروپاتی کانونی
این نوع درد عصبی بخصوص یک عصب خاص یا ناحیه خاصی از بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد، و علایم آن بسته به عصب آسیب دیده یا ناحیه آسیب دیده متفاوت است، از جمله درد عصبی، ضعف عضلانی یا از دست دادن حس در ناحیه آسیب دیده از نشانه‌های آن است.
علائم دردهای نوروپاتیک
درد عصبی (نوروپاتیک) نشانه‌های مختلفی از خود بروز می‌دهد. نمونه‌های از این علائم را در ادامه به اختصار توضیح خواهیم داد. این علامت‌ها عبارتند از:
- دردی که بدون دلیل ظاهری اتفاق می‌افتد: ممکن است شامل سوزش، ضربه زدن یا درد شبیه شوک الکتریکی، گزگز، بی‌حسی یا احساس سوزن سوزن شدن باشد.
- آلودینیا: زمانی اتفاق می‌افتد که محرک‌های معمولی بدون درد، مانند: سرما، فشار یا لمس کردن پوست، باعث احساس درد می‌شوند. که در واقع نوعی حساسیت شدید به لمس است.
- درد شدید: این زمانی اتفاق می‌افتد که محرک‌های دردناک معمولی، مانند گرما یا سوزن سوزن شدن، باعث احساس درد شدید یا دردی که افزایش می‌یابد، شوند.
- هایپرآلژزی: زمانی اتفاق می‌افتد که یک محرک دردناک به طور معمول منجر به کاهش پاسخ درد می‌شود.
- دیستزی: این اصطلاح به هر احساس غیرمنتظره‌ای اشاره دارد که احساس عجیب، ناخوشایند یا دردناک در فرد ایجاد می‌کند.
- بی‌خوابی: مشکل در خوابیدن، به دلیل اختلال در خواب، درد و خواب رفتن اندام‌ها.
علل دردهای نوروپاتیک
اختلال مصرف الکل، دیابت، اختلالات عصب صورت، HIV/AIDS، اختلالات سیستم عصبی مرکزی مانند: سکته مغزی، بیماری پارکینسون و مولتیپل اسکلروزیس (MS)، سندرم درد منطقه‌ای پیچیده (CRPS) و زونا از شایع‌ترین دلایل بروز دردهای عصبی هستند. سایر علل درد نوروپاتیک عبارتند از:
- داروهای شیمی درمانی (سیس پلاتین، پاکلیتاکسل، وینکریستین)
- پرتو درمانی
- قطع عضو که می‌تواند باعث درد فانتوم اندام شود
- فشرده‌سازی یا التهاب عصب نخاعی
- تروما یا جراحی‌هایی که منجر به آسیب عصبی می‌شوند
- تومورهایی که به اعصاب فشار می‌آورند.
همچنین در مورد تنگی کانال نخاعی نیز بخوانید!
پیشگیری از دردهای نوروپاتیک
همیشه نمی‌توانید از بروز درد عصبی جلوگیری کنید، اما مواردی وجود دارد که می‌توانید برای کاهش خطر کلی خود انجام دهید. این اقدامات که در نهایت منجر به پیشگیری از بروز دردهای عصبی می‌شوند، عبارتند از:
- سیگار نکشید.
- یک برنامه ورزشی منظم پیدا کنید که برای شما مفید باشد.
- میوه‌های تازه، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین‌های بدون چربی، زیاد بخورید.
- مصرف نوشیدنی‌های حاوی الکل را قطع کنید.
- اگر دیابت دارید، قند خون خود را به دقت کنترل کنید و بیشتر از پاهای خود مراقبت کنید.
چگونه درد عصبی را تشخیص می‌دهند؟
پزشک، سابقه پزشکی فرد را بررسی می‌کند و معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. اگر پزشک بداند یا مشکوک باشد که شما آسیب عصبی دارید، علائم معمول درد نوروپاتیک را تشخیص خواهد داد. سپس سعی می‌کند علت اصلی آن را پیدا کند. برای تشخیص درد نوروپاتیک، پزشک مصاحبه و معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. او ممکن است در مورد اینکه زمانی که درد رخ می‌دهد، چگونه درد خود را توصیف می‌کنید یا اینکه آیا چیز خاصی باعث ایجاد درد می‌شود، سوالاتی بپرسد. پزشک همچنین در مورد عوامل خطر برای درد نوروپاتیک سؤال می‌کند و همچنین ممکن است آزمایش خون، الکترومایوگرافی (EMG) و تست هدایت عصبی (NCS) که به اختصار تست نوار عصب و عضله نامیده می‌شوند، را درخواست کند.
روش‌های درمان دردهای عصبی
درمان درد عصبی به علت زمینه‌ای و علائمی که هر فرد تجربه می‌کند، بستگی دارد. پزشک بر اساس این عوامل، یک طرح شخصی ایجاد می‌کند. اهداف این روش ها، درمان بیماری‌های زمینه ای، تسکین درد، حفظ عملکرد عصبی و بهبود کیفیت زندگی در افراد مبتلا به دردهای عصبی است. در بیشتر موارد، برای مدیریت درد نوروپاتیک به ترکیبی از درمان‌ها نیاز است. شیوه‌های مختلف درمانی عبارتند از:
- مسکن ها: داروهایی مانند استامینوفن و ایبوپروفن
- داروهای ضد تشنج: مشخص نیست که چرا داروهای ضد تشنج، برای برخی از افراد مبتلا به درد نوروپاتیک خوب عمل می‌کنند.
- داروهای ضد افسردگی: اضطراب و افسردگی می‌تواند درد نوروپاتیک را بدتر کند. در نتیجه داروهای ضد افسردگی برای تسکین درد نوروپاتیک مفید هستند.
- درمان‌های موضعی: لیدوکائین یا کپسایسین ممکن است به کاهش درد نوروپاتیک کمک کنند. می‌توانید این کرم ها، پمادها یا چسب‌ها را مستقیماً روی نواحی آسیب دیده بمالید.
- بلوک‌های عصبی: این تزریق‌ها می‌توانند درد را به طور موقت تسکین دهند. پزشک، تزریق این بلوک‌ها را نزدیک به عصب آسیب دیده یا گروهی از اعصاب، انجام می‌دهد.
- فیزیوتراپی: این روش به تسکین درد، سفتی و ناراحتی ناشی از درد عصبی کمک می‌کند. همچنین می‌تواند بدن را تشویق کند تا مواد شیمیایی طبیعی برای تسکین درد تولید کند. فیزیوتراپی ممکن است شامل انواع مختلف ماساژ و ورزش باشد.
- عمل جراحی: در برخی موارد، جراحی می‌تواند به کاهش علائم درد نوروپاتیک کمک کند. جراح ممکن است بتواند اعصاب خاصی را برای کاهش یا از بین بردن درد، ترمیم یا حذف کند.
اگر این درمان‌ها درد نوروپاتیک را تسکین ندهند، پزشک ممکن است تحریک نخاع، تحریک اعصاب محیطی یا تحریک مغز را توصیه کند.
کلام پایانی
در این مقاله، به بررسی دردهای عصبی پرداختیم و با این دردها آشنا شدیم. همچنین علائم و علل بروز این دردها را به صورت کامل توضیح دادیم. قطع مصرف الکل و سیگار، از راه‌های پیشگیری از بروز این دردها هستند که در این مقاله توضیح دادیم. شاید دردهای عصبی مشکلات خطرناک و جدی نباشند، اما به شدت بر کیفیت زندگی تاثیر می‌گذارند، بنابراین، تشخیص و درمان آن بسیار مهم است.
سوالات متداول
مردم معمولاً دردهای عصبی را مانند یک ضربه چاقو، تیر کشیدن یا سوزش توصیف می‌کنند، تقریبا مانند شوک الکتریکی.
در حالی که انواع مختلفی از دردهای عصبی وجود دارد، نوروپاتی مرتبط با دیابت حدود ۳۰ درصد از تمام موارد را تشکیل می‌دهد.
