رزرو نوبت
ترمور یا لرزش پارکینسونی یکی از علائم بارز بیماری پارکینسون است. این لرزش معمولاً در حالت استراحت و در اندامهایی مانند دستها، پاها یا حتی سر رخ میدهد. این لرزش شبیه به حرکت غلتاندن یک توپ کوچک بین انگشتان است و با حرکت دادن اندام، اغلب کاهش مییابد. ترمور پارکینسون یک حرکت غیر ارادی و ریتمیک است که به دلیل تغییرات ناگهانی در وضعیت عضلانی رخ میدهد. این لرزش معمولاً از یک طرف بدن شروع میشود و به مرور زمان به طرف دیگر بدن گسترش مییابد. علت اصلی ترمور پارکینسون کاهش سطح دوپامین در مغز است. دوپامین یک انتقالدهنده عصبی است که به کنترل حرکات بدن کمک میکند. وقتی سطح دوپامین کاهش مییابد، فعالیتهای عصبی در مغز مختل شده و لرزش رخ میدهد. در این مقاله قصد داریم با روشهای درمانی این اختلال آشنا شویم و انواع روشهای درمانی را معرفی کنیم.
ترمور یا لرزش پارکینسون چیست؟
ترمور یا لرزش در پارکینسون یکی از بارزترین علائم بیماری پارکینسون است. این لرزش، که اغلب در حالت استراحت و در اندامهایی مانند دستها، پاها یا حتی سر رخ میدهد، میتواند تأثیر قابل توجهی بر کیفیت زندگی افراد مبتلا داشته باشد. دوپامین یک انتقال دهنده عصبی است که نقش مهمی در کنترل حرکات و خلق و خو دارد. در بیماری پارکینسون، سلولهای عصبی تولیدکننده دوپامین در ناحیهای از مغز به نام جسم سیاه به تدریج از بین میروند. کاهش سطح دوپامین باعث اختلال در تعادل بین سیستمهای عصبی درگیر در کنترل حرکت میشود. این عدم تعادل منجر به افزایش فعالیت برخی از نورونها و در نتیجه بروز لرزش و اختلالات حرکتی میشود.
ترمور یا لرزش پارکینسون بر کدام قسمتهای بدن تاثیر میگذارد؟
در بخشهای قبلی مقاله به این مسئله اشاره کردیم که لرزش پارکینسون به صورت غیر ارادی اتفاق میافتد و معمولا بخشهایی از بدن را تحت تاثیر قرار میدهد. لرزش پارکینسون میتواند قسمتهای مختلف بدن را تحت تاثیر قرار دهد که شایعترین این قسمتها موارد زیر را شامل میشود:
- دستها: اغلب، دستها جایی است که لرزش برای اولین بار در آن ظاهر میشود و بیماران پارکینسون دچار لرزش دست میشوند.
- بازوها: لرزش میتواند به بازوها سرایت کند و بر حرکات دست و بازو تأثیر بگذارد.
- پاها: لرزش همچنین میتواند پاها را تحت تاثیر قرار دهد، به ویژه هنگام استراحت ممکن است پاها دچار لرزش شدید شوند.
- فک و صورت: عضلات فک و صورت ممکن است تحت تاثیر این بیماری قرار بگیرند و دچار لرزش شوند و در نهایت منجر به لرزش سر یا فک شوند.
- صدا: در برخی موارد، لرزش میتواند تارهای صوتی را تحت تاثیر قرار دهد و منجر به لرزش صدا شود.
عوامل تاثیرگذار در پیشرفت ترمور یا لرزش پارکینسون
در حالی که علل دقیق بیماری پارکینسون (PD) و لرزشهای مرتبط با آن هنوز مشخص نیست، اعتقاد بر این است که چندین عامل در توسعه آن نقش دارند. به صورت کلی لرزش پارکینسون نیز مانند سایر بیماریها دارای علتهای بسیاری است و عوامل زیادی میتوانند بر آن تاثیر بگذارند. برخی از این عوامل شامل موارد زیر هستند:
عوامل بیولوژیکی
برخی از عوامل بیولوژیکی میتوانند لرزش پارکینسون را افزایش دهند و یا منجر به بروز آن شوند. تاثیر ژنتیک در بسیاری از بیماریها مشخص است اما به صورت کلی عوامل بیولوژیکی موثر بر لرزش پارکینسون شامل موارد زیر هستند:
- کمبود دوپامین: علت اصلی پارکینسون یا PD، از بین رفتن نورونهای تولید کننده دوپامین در ماده سیاه، ناحیه ای از مغز است. دوپامین نقش مهمی در هماهنگی حرکت دارد.
- جهش ژنتیکی: جهشهای ژنتیکی خاص میتوانند خطر ابتلا به PD را افزایش دهند، به ویژه در موارد پارکینسون زودرس این عامل تاثیر بیشتری دارد.
- عدم تعادل شیمیایی مغز: سایر انتقال دهندههای عصبی مانند سروتونین و نوراپینفرین نیز ممکن است در PD نقش داشته باشند و به پیشرفت لرزش کمک کنند.
عوامل محیطی
تاثیر عوامل محیطی بر لرزش پارکینسون را نیز نباید نادیده گرفت. شرایط محیطی و قرار گرفتن در محیطهایی که خطر بروز پارکینسون را افزایش میدهند، خود از عوامل تاثیرگذار در پیشرفت این بیماری است. برای مثال:
- قرار گرفتن در معرض سموم: قرار گرفتن در معرض سموم خاصی مانند آفتکشها و فلزات سنگین با افزایش خطر ابتلا به PD و همچنین در ادامهی آن، ابتلا به لرزش بدن در اثر پارکینسون مرتبط است.
- آسیبهای سر: آسیبهای مغزی ناشی از ضربه میتواند خطر ابتلا به PD را در اواخر زندگی افزایش دهد.
سن و جنسیت
افزایش سن و جنسیت نیز از عوامل تاثیرگذار در لرزش پارکینسونی به شمار میروند. در حالت کلی مردان بیشتر در معرض ابتلا به بیماری لرزش پارکینسون هستند. معمولا این دو عامل شامل موارد زیر است:
- افزایش سن: خطر ابتلا به PD با افزایش سن افزایش مییابد و بیشتر موارد در افراد بالای 60 سال رخ میدهد.
- ابتلای مردان به لرزش: به صورت کلی مردان بیشتر از زنان به PD مبتلا می شوند. لازم به ذکر است که اگر چه این عوامل میتوانند خطر ابتلا به PD را افزایش دهند، اما تضمین نمیکنند که فرد به این بیماری مبتلا شود.
در ارتباط با بیماری پارکینسون بیشتر بخوانید.
روشهای درمان ترمور یا لرزش پارکینسون
لرزش یکی از علائم شایع بیماری پارکینسون است. خوشبختانه با پیشرفت علم پزشکی، روشهای درمانی مختلفی برای کنترل و مدیریت این عارضه وجود دارد. لرزش پارکینسونی میتواند زندگی افراد مبتلا به آن را دچار اختلال کند. از این رو برای کنترل و مدیریت این بیماری، روشهای درمانی رایج را معرفی میکنیم:
دارو درمانی
داروهای مورد استفاده برای درمان لرزش پارکینسون عمدتاً بر افزایش سطح دوپامین در مغز متمرکز هستند. دوپامین یک انتقالدهنده عصبی است که به کنترل حرکت کمک میکند. برخی از داروهای رایج عبارتند از:
- لوودوپا (Levodopa): این دارو موثرترین داروی موجود برای درمان پارکینسون است. لوودوپا به دوپامین تبدیل شده و به مغز کمک میکند تا عملکرد طبیعی خود را بازیابد.
- آگونیستهای دوپامین: این داروها به گیرندههای دوپامین در مغز متصل شده و عملکرد دوپامین را تقلید میکنند.
- مهارکنندههای MAO-B: این داروها با کاهش تجزیه دوپامین، به افزایش سطح آن در مغز کمک میکنند.
- مهارکنندههای COMT: این داروها نیز با افزایش سطح دوپامین، به بهبود علائم پارکینسون کمک میکنند.
- داروهای ضد کولینرژیک: این داروها کمتر استفاده میشوند، اما در برخی موارد برای کاهش لرزش، به ویژه در بیماران جوانتر، تجویز میشوند.
روشهای جراحی
درصورتی که درمان دارویی نتواند لرزش ناشی از پارکینسون را کنترل و مدیریت کند، پزشک متخصص از روشهای جراحی استفاده میکند. روشهای جراحی برای کنترل و مدیریت ترمور شامل موارد زیر است:
- تحریک عمقی مغز (DBS): در این روش، یک الکترود در مغز کاشته میشود که با ارسال پالسهای الکتریکی به مناطق خاصی از مغز، به کاهش لرزش کمک میکند،. درمان لرزش بدن با تحریک عمیق مغز، یکی از موثرترین روشهای درمانی برای لرزش پارکینسون است که در مواردی که داروها موثر واقع نشوند، مورد استفاده قرار میگیرد.
- اولتراسوند متمرکز: این روش درمانی غیرتهاجمی است و با استفاده از امواج صوتی با شدت بالا، به تخریب سلولهای خاصی در مغز که باعث ایجاد لرزش میشوند، کمک میکند.
سایر روشهای درمانی
علاوه بر دارو درمانی و جراحی، روشهای درمانی دیگری نیز برای کنترل و مدیریت لرزش وجود دارد. از جمله این روشها میتوانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- فیزیوتراپی: فیزیوتراپی به بهبود تعادل، هماهنگی و قدرت عضلانی کمک میکند و میتواند در کاهش لرزش موثر باشد. به همین دلیل در صورت نیاز، فیزیوتراپی در پارکینسون توسط پزشک توصیه میگردد.
- کاردرمانی: کاردرمانی به افراد مبتلا به پارکینسون کمک میکند تا فعالیتهای روزانه خود را به طور مستقل انجام دهند و با لرزش کنار بیایند.
- گفتاردرمانی: گفتاردرمانی برای بهبود مشکلات گفتاری ناشی از لرزش مفید است. افرادی که لرزش، عضلات فک و صورت آنها را درگیر کرده و در گفتار دچار مشکل هستند، میتوانند از این روش درمانی استفاده کند.
- تغییرات سبک زندگی: تغذیه سالم، ورزش منظم، مدیریت استرس و خواب کافی میتوانند به بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به پارکینسون کمک کنند.
کلام پایانی
در این مقاله تلاش کردیم در ارتباط با لرزش پارکینسون یا ترمور صحبت کنیم. با علائم آن آشنا شدیم و دانستیم که این لرزش بر کدام یک از اعضای بدن اثر میگذارد. همچنین روشهای درمانی مناسب را بررسی کردیم. لرزش پارکینسون یا ترمور به صورت غیر ارادی ناشی از بیماری پارکینسون اتفاق میافتد و بر زندگی فرد مبتلا تاثیرات بسیاری میگذارد. لرزش اندامهای بدن، نیاز به تشخیص توسط پزشک ماهر و متخصص دارد. دکتر ابوالحسن ارتیاعی جراح و متخصص مغز و اعصاب، با بررسی علائم و میزان تاثیرگذاری این لرزش بر اندامهای بدن، روشهای درمانی مناسب هر فرد را معرفی میکنند و در مسیر تشخیص و درمان همراه شما هستند.
دیدگاهتان را بنویسید