فیزیوتراپی پارکینسون: کاربرد، فواید و روش‌های تمرینی

به خوبی شناخته شده است که انواع ورزش برای بیماران مبتلا به پارکینسون مفید است. اما فیزیوتراپی، یک روش ویژه به حساب می‌آید. چرا؟ متخصص فیزیوتراپی، می‌تواند بیمار را از طریق حرکات صحیح برای افزایش تحرک، قدرت و تعادل راهنمایی کند و به او کمک کند مستقل بماند. برای آشنایی با کاربردهای فیزیوتراپی برای درمان پارکینسون، فواید و روش‌های تمرینی آن تا انتهای مقاله، همراه ما باشید. 

فیزیوتراپی پارکینسون چیست؟ 

فیزیوتراپی پارکینسون، یک روش درمانی است که با استفاده از تمرینات و تکنیک‌های حرکتی، بهبود علائم و کنترل بیماری را هدف می‌گیرد. این نوع درمان توسط فیزیوتراپیست‌ها انجام می‌شود که تخصص و آموزش لازم در زمینه تمرینات حرکتی و تحرک در بیماران پارکینسون را دارند. 

در این نوع فیزیوتراپی، تمرینات و تکنیک‌های مختلف برای بهبود تعادل، انعطاف‌پذیری، قدرت عضلات و کنترل حرکتی اجرا می‌شوند. این تمرین‌ها شامل تمرینات کششی، تمرینات تقویتی، تمرینات تعادل و پایداری، تمرینات کوارتزی و تکنیک‌های خاص مانند تکنیک لاودا است. 

هدف اصلی فیزیوتراپی پارکینسون، بهبود کیفیت زندگی بیماران با کاهش علائم بیماری مانند: لرزش، سفتی عضلات، مشکلات تعادل و کنترل حرکتی است. این درمان می‌تواند به بیماران کمک کند تا استقلال و قدرت فعالیت خود را بهبود بخشند و در کاهش نیاز به کمک خارجی در انجام فعالیت‌های روزمره دستیابی کنند. به طور کلی، این روش به عنوان یکی از روش‌های تکمیلی درمانی، همراه با داروها و سایر راهکارهای مدیریت بیماری، می‌تواند نقش مهمی در بهبود علائم بیماران پارکینسون ایفا کند. 

با علائم پارکینسون در زنان بیش‌تر آشنا شوید!

فواید فیزیوتراپی پارکینسون

فیزیوتراپی برای بیماران پارکینسون بسیار مفید است و می‌تواند به شکل‌های مختلفی برای بهبود علائم و کیفیت زندگی آن‌ها موثر باشد. در زیر برخی از فواید فیزیوتراپی برای بیماران پارکینسون رابررسی می‌کنیم که عبارت‌اند از: 

• بهبود علائم حرکتی: فیزیوتراپی می‌تواند بهبود انعطاف‌پذیری، تعادل، قدرت عضلانی و کنترل حرکتی را در بیماران پارکینسون ارتقاء دهد. این تمرینات می‌توانند به کاهش لرزش، سفتی عضلات، رعشه‌های عضلانی و مشکلات حرکتی کمک کنند. 
• افزایش استقلال و کیفیت زندگی: از طریق فیزیوتراپی، بیماران می‌توانند مهارت‌های روزمره مانند: راه رفتن، بستن دکمه، تغییرات موقعیت (نشستن، ایستادن و…) و حرکات ساده را بهبود بخشند. این مهارت‌ها به آن‌ها کمک می‌کند تا استقلال و قدرت فعالیت روزمره خود را افزایش دهند و در نتیجه کیفیت زندگی خود را افزایش دهند. 
• کاهش خطر افتادن: با تمرینات تعادل و پایداری در فیزیوتراپی، بیماران پارکینسون می‌توانند خطر افتادن را کاهش دهند. این تمرینات به تقویت عضلات اطراف مفصل، بهبود تعادل و کنترل حرکتی کمک می‌کنند. 
• کاهش درد و سفتی عضلات: فیزیوتراپی می‌تواند با استفاده از تمرینات کششی و تقویتی، کاهش درد و سفتی عضلات را در بیماران پارکینسون فراهم کند. 
• افزایش روحیه و رضایت: فعالیت‌های حرکتی در فیزیوتراپی می‌توانند بهبود روحیه و رضایت بیماران را نیز به همراه داشته باشند. تمرینات و ورزش‌های منظم می‌توانند سطح انرژی، خود ایمانی و احساس کنترل را در بیماران پارکینسون افزایش دهند. 

کاربرد فیزیوتراپی پارکینسون

فیزیوتراپی برای بیماران پارکینسون کاربردهای متنوعی دارد و به صورت جامع به بهبود علائم و کیفیت زندگی آن‌ها کمک می‌کند. در زیر برخی از کاربردهای فیزیوتراپی در مدیریت پارکینسون را می‌توان ذکر کرد: 

• تمرینات حرکتی: فیزیوتراپی برای بیماران پارکینسون شامل تمرینات حرکتی منظم و مناسب است. این تمرینات هدفشان بهبود قدرت عضلات، افزایش انعطاف‌پذیری و بهبود کنترل حرکتی است. تمرینات می‌توانند شامل تمرینات تقویتی، تمرینات تعادل و پایداری، تمرینات کششی و تمرینات کوارتزی باشند. 
• تکنیک‌های خاص: برخی از تکنیک‌های خاص مانند تکنیک لاودا نیز در فیزیوتراپی برای بیماران پارکینسون استفاده می‌شوند. تکنیک لاودا، یک روش تمرینی است که شامل حرکات متناوب بین حرکت آهسته و سریع است و بهبود کنترل حرکتی، افزایش تعادل و کاهش لرزش در بیماران پارکینسون را هدف می‌گیرد. 
• تمرینات تنفسی: بیماران پارکینسون ممکن است مشکلات تنفسی داشته باشند. تمرینات تنفسی در فیزیوتراپی، می‌توانند به بهبود عملکرد تنفسی و کاهش مشکلات تنفسی در این بیماران کمک کنند. 
• آموزش تکنیک‌های حرکتی: فیزیوتراپی به بیماران پارکینسون می‌تواند آموزش تکنیک‌های حرکتی صحیح را ارائه دهد. تکنیک‌های بهبود راه رفتن و تکنیک‌های استفاده از وسایل کمکی از جمله این تکنیک‌ها هستند. 
• آموزش استراتژی‌های مدیریت علائم: فیزیوتراپی می‌تواند به بیماران پارکینسون، تکنیک‌های مهارت استراحت و ریکاوری، تکنیک‌های آرامش و تمرکز و تکنیک‌های مدیریت استرس و اضطراب را آموزش دهد. 

انواع تمرینات فیزیوتراپی پارکینسون

در ادامه برخی از تمرینات مهم برای درمان بیماری پارکینسون را توضیح می‌دهیم، این تمرینات عبارت‌اند از: 

• الگوهای تقابل
• آموزش دامنه
• تکنیک لاودا
• روش کوارتز 
• تعادل
• کشش و انعطاف
• آموزش قدرت

الگوهای متقابل

الگوهای متقابل، به معنای حرکاتی است که به صورت پهلو به پهلو یا چپ به راست، مانند چرخاندن بازوها در حین قدم زدن انجام می‌شوند. بیماری پارکینسون ممکن است بر این الگوهای حرکتی تأثیر بگذارد. به عنوان بخشی از برنامه درمانی، توانبخشی ممکن است به شما کمک کند تا الگوهای متقابل را با استفاده از دستگاه‌هایی مانند دوچرخه دراز کشیده (که در حالت خوابیده بر روی آن نشسته و با دست‌ها پدال می‌زنید) یا دستگاه بیضوی (که از دست‌ها و پاهای خود استفاده می‌کنید) تقویت کنید. به تنهایی راه رفتن را تمرین کنید و بر روی تاب خوردن بازو هایتان تمرکز کنید. برای حفظ ریتم، می‌توانید آواز بخوانید یا در طول حرکت ریتم بگیرید. همچنین، کلاس‌های رقص یا تای چی نیز می‌توانند مفید باشند. 

آموزش دامنه

شکل خاصی از فیزیوتراپی برای بیماری پارکینسون، آموزش LSVT BIG نامیده می‌شود. این روش به معنای کمک به بیماران مبتلا به پارکینسون است تا آنچه را دامنه حرکت می‌نامیم، افزایش دهند. در LSVT BIG، بیمار حرکات فیزیکی بیش از حد اغراق‌آمیز مانند گام‌های بلند و چرخش بازو انجام می‌دهد. این کار، راهی برای بازآموزی ماهیچه‌ها و کند کردن پیشرفت هیپوکینزی است. 

لاودا

تکنیک لاودا، یک روش تمرینی است که در فیزیوتراپی برای بیماران پارکینسون استفاده می‌شود. این تکنیک شامل حرکات متناوب بین حرکت آهسته و حرکت سریع است. هدف اصلی آن، بهبود کنترل حرکتی، افزایش تعادل و کاهش لرزش در بیماران پارکینسون است. با انجام این تمرینات، عضلات بیمار قدرت و انعطاف‌پذیری بیشتری پیدا می‌کنند و توانایی کنترل و هماهنگی حرکات بهبود می‌یابد. تمرینات لاودا می‌توانند به تقویت سیستم عصبی و تحریک مغز کمک کنند. این تکنیک، به عنوان یکی از روش‌های تمرینی مدیریت پارکینسون، باعث افزایش اعتماد به نفس و بهبود کیفیت زندگی بیماران می‌شود. 

کوارتز

تکنیک کوارتز، یک روش فیزیوتراپی است که در مدیریت پارکینسون استفاده می‌شود. این تکنیک با استفاده از تحریک الکتریکی مغناطیسی به مناطق مشخصی از مغز، علائم بیماری را کاهش می‌دهد. تحریک می‌تواند به صورت مداوم یا تکراری یا به صورت تک‌تک موج‌های الکتریکی اعمال شود. هدف اصلی تکنیک کوارتز، تنظیم فعالیت نورون‌ها و بهبود عملکرد مغز است. این تکنیک می‌تواند در کاهش لرزش، رعشه‌ها، سفتی عضلات، بهبود حرکت‌های ارادی، تعادل و کنترل حرکتی بیماران پارکینسون موثر باشد. اما قبل از استفاده، بهتر است با پزشک معالج خود مشورت کنید و نظرات متخصصین را در نظر بگیرید. 

تعادل

تعادل طبیعی، تعاملی است بین آنچه می‌بینید (بازخورد بصری)، گوش داخلی شما (که به شما کمک می‌کند خود را جهت‌یابی کنید) و اینکه چگونه پاهایتان زمین زیر خود را حس می‌کنند. بیماری پارکینسون، می‌تواند این سیستم تعادل را تحت تاثیر قرار دهد و راه رفتن را ناپایدار کند، که به نوبه خود ممکن است باعث ترس از حضور در مکان‌های عمومی یا شلوغ شود. آموزش راه رفتن، می‌تواند کمک کند. تمریناتی که با هدف بهبود تعادل انجام می‌شوند، باید توسط فیزیوتراپیست هدایت شوند. 

کشش و انعطاف‌پذیری

برای بیماران مبتلا به بیماری پارکینسون، سفت شدن عضلات خم کننده لگن، همسترینگ و ساق پا شایع است. برای مقابله با این سفتی، بهتر است در فواصل زمانی مکرر در طول روز حرکات کششی انجام شوند. 

آموزش قدرت

تمرینات قدرتی برای تقویت عضلات، بسیار مهم هستند و به طور طبیعی باعث کاهش ضعف عضلانی در همه افراد می‌شوند. اما تحقیقات نشان می‌دهد که ضعف عضلانی، یک مشکل بزرگ‌تر برای بیماران مبتلا به بیماری پارکینسون است. بسته به مرحله‌ی پارکینسون، فیزیوتراپیست، ممکن است از بیمار بخواهد تمرینات مقاومتی با استفاده از دمبل‌های سبک یا نوار مقاومتی را انجام دهد. 

کلام پایانی 

فیزیوتراپی به عنوان یک روش تمرینی مدیریت پارکینسون، می‌تواند اثربخشی قابل توجهی در بهبود علائم بیماری و کیفیت زندگی بیماران داشته باشد. با این حال، همواره توصیه می‌شود که بیماران با پزشک معالج خود مشورت کنند و نظرات و راهنمایی‌های متخصصین را در نظر بگیرند. در این مقاله، به کاربردها، مزایا و انواع تمرینات مناسب برای پارکینسون پرداختیم. 

سوالات متداول