پارکینسون یکی از بیماریهای رایج به ویژه در افراد با سنین بالا به شمار میرود. این بیماری اغلب با مشکلاتی مانند لرزش، سفتی عضلات و اختلال در هماهنگی حرکات همراه هست. معمولا بیماران مبتلا به پارکینسون از روشهای مختلفی برای کنترل این لرزش و سایر علائم بیماری استفاده میکنند. کاردرمانی و تمرینات تنفسی یکی از این روشها به شمار میرود. کاردرمانی میتواند نقش بسیار مهمی در بهبود کیفیت زندگی این بیماران داشته باشد. کاردرمانگران با ارائه تمرینات خاص و آموزش تکنیکهای مختلف، به بیماران کمک میکنند تا کیفیت زندگی خود را بهبود ببخشند و بتوانند به صورت مستقل به فعالیتهای روزمره خود بپردازند. در این مقاله با کاردرمانی و تاثیر آن بر بیماران پارکینسون آشنا میشویم و به معرفی تمرینات کاردرمانی نیز خواهیم پرداخت.
کاردرمانی چیست؟
کاردرمانی یا ارگوتراپی یک رشته تخصصی در حوزه سلامت است که به افراد کمک میکند تا فعالیتهای روزمره زندگی خود را به بهترین شکل ممکن انجام دهند. کاردرمانگران با ارزیابی تواناییها و محدودیتهای افراد، برنامههای درمانی شخصیسازی شدهای را طراحی میکنند تا به آنها در دستیابی به استقلال و بهبود کیفیت زندگی کمک کنند. معمولا پیش از شروع کاردرمانی، اهداف انجام این روش تعیین میشود. این اهداف ممکن است شامل بهبود مهارتهای حرکتی، افزایش استقلال در انجام فعالیتهای روزمره، بهبود عملکرد شناختی و افزایش مشارکت اجتماعی باشد. در ادامه با تاثیر کاردرمانی به صورت خاص بر بیماری پارکینسون صحبت خواهیم کرد.
نقش کاردرمانی در بیماری پارکینسون
در بخش قبلی متن با کاردرمانی و نحوه عملکرد آن آشنا شدیم. دانستیم که بیماری پارکینسون به دلیل علائمی که دارد، میتواند زندگی بیماران مبتلا را تحت تاثیر قرار دهد. بیماری پارکینسون با علائمی چون لرزش، سفتی عضلات و کندی حرکت، به تدریج بر توانایی افراد در انجام سادهترین فعالیتهای روزمره تاثیر میگذارد. از بستن دکمه پیراهن گرفته تا نوشتن و استفاده از تلفن همراه، هر کاری میتواند به چالشی بزرگ برای بیماران پارکینسون تبدیل شود. اینجا است که کاردرمانی به عنوان یک راهکار موثر وارد عمل میشود. کاردرمانگران با ارزیابی دقیق تواناییها و محدودیتهای بیماران، برنامههای درمانی شخصیسازی شدهای را طراحی میکنند. هدف این برنامهها، بهبود مهارتهای حرکتی، افزایش استقلال و ارتقای کیفیت زندگی بیماران است. از این جهت کاردرمانی میتواند نقش ویژهای در کنترل علائم این بیماری داشته باشد.
کاردرمانی چگونه بر بیماری پارکینسون تاثیر میگذارد؟
در بخش قبلی متن در ارتباط با نقش کاردرمانی در بیماری پارکینسون صحبت کردیم. بیماری پارکینسون به عنوان یک اختلال عصبی وسیع، به تدریج بر توانایی افراد در انجام فعالیتهای روزمره تاثیر میگذارد. خوشبختانه، کاردرمانی به عنوان یک رشته تخصصی توانبخشی، نقش بسیار مهمی در بهبود کیفیت زندگی بیماران پارکینسونی ایفا میکند. در این بخش به بررسی جامعتر نقش کاردرمانی در مدیریت این بیماری و بهبود عملکرد بیماران میپردازیم. همچنین نتایجی که کاردرمانی بر بیماری پارکینسون دارد را بررسی میکنیم:
بهبود مهارتهای حرکتی و افزایش استقلال
یکی از مهمترین اهداف کاردرمانی برای بیماران پارکینسونی، بهبود مهارتهای حرکتی و افزایش استقلال آنها در انجام فعالیتهای روزمره است. کاردرمانگران با استفاده از تکنیکهای مختلف مانند تمرینات حرکتی هدفمند، آموزش تکنیکهای جبرانی و آموزش مدیریت زمان به تقویت عضلات و بهبود تعادل و هماهنگی کمک میکنند.
مدیریت لرزش و سفتی عضلات
یکی از علائمی که بیماران پارکینسون بسیار با آن درگیر هستند، لرزش و سفتی عضلات است. در روش کاردرمانی، کاردرمانگران با استفاده از تکنیکهای مختلف و همچنین انجام تمریناتی مانند تمرینات ریتمیک و تمرینات با وزن، به بیماران کمک میکنند تا لرزش و سفتی عضلات خود را کنترل کنند و در انجام فعالیتهای روزمره عملکرد بهتری داشته باشند.
بهبود تعادل و کاهش خطر افتادن
افتادن یکی از عوارض شایع بیماری پارکینسون است. کاردرمانگران با ارزیابی تعادل بیمار و ارائه تمرینات تعادلی خاص، به کاهش خطر افتادن کمک میکنند. همچنین، کاردرمانگران با آموزش تکنیکهای صحیح بلند شدن از روی صندلی، راه رفتن و تغییر جهت، به بیماران کمک میکنند تا با اطمینان بیشتری حرکت کنند.
در ارتباط با علائم پارکینسون در زنان بیشتر بخوانید.
تمرینات کاردرمانی برای بیماری پارکینسون
همانطور که در بخشهای قبلی متن اشاره کردیم، کاردرمانی یک روش برای کنترل و بهبود علائم بیماری پارکینسون به شمار میرود. این روش پس از ارزیابی وضعیت بیمار و شرایط جسمی او، نیازمند انجام تمارین است. تمرینات کاردرمانی با هدف بهبود و کنترل علائم بیماری پارکینسون انجام میشوند. انواع مختلفی از تمرینات برای بیماری پارکینسون وجود دارد. برخی از این تمرینات شامل موارد زیر هستند:
تمرینات دامنه حرکت
یکی از تاثیراتی که پیشرفت پارکینسون در بیمار ایجاد میکند، اختلال در دامنه حرکت است. این عارضه هایپوکینزی نام دارد. در واقع با گذشت زمان، بیمار دچار اختلال در راه رفتن میشود و نمیتواند به راحتی و با تعادل راه برود. تمرینات دامنه حرکتی که LSVT BIG نیز گفته میشوند، با هدف تقویت و افزایش حرکات بیمار انجام میشوند و حرکت کردن را برای او راحتتر میسازند. نحوه انجام این تمرینات بدین شکل است که کاردرمانگر یک حرکت را به شکل اغراق آمیزتری انجام میدهد تا بیمار بتواند این حرکت را در زمان طولانیتری انجام دهد. برای مثال هنگام راه رفتن آرام ممکن است کاردرمانگر از بیمار بخواهد زانوی خود را به مدت چندثانیه بالا نگه دارد و یا در هنگام انجام تمرینات مربوط به سر و گردن از بیمار بخواهد سر و گردن خود را به دو جهت بچرخاند.
حرکات تعادلی
یکی دیگر از تمریناتی که در کاردرمانی برای بیماران پارکینسون انجام میشود، حرکات تعادلی است. تمرینات تعادلی بخش با اهمیتی در برنامه کاردرمانی بیماران پارکینسونی به شمار میرود. این تمرینات به بهبود تعادل، کاهش خطر افتادن و افزایش اعتماد به نفس در انجام فعالیتهای روزمره کمک میکند. نحوه انجام تمرینات تعادلی معمولا بدین صورت است که کاردرمانگر از بیمار میخواهد تلاش کند بر روی یک پا بایستد. این نوع تمرین با هدف بهبود تعادل و هماهنگی انجام میشود. معمولا در این تمرین بیمار چشمان خود را میبندد تا بتواند تعادل خود را حفظ کند. زمان انجام این تمرین معمولا 30 ثانیه است که بستگی به شرایط بیمار نیز دارد.
تمرینات الگوی دوطرفه
یکی دیگر از تمرینات موثر در کنترل و بهبود علائم بیماری پارکینسون، انجام تمرینات الگوی دو طرفه است. تمرینات الگوی دو طرفه، نوعی تمرین درمانی است که به طور ویژه برای بهبود هماهنگی و کنترل حرکتی در بیماران مبتلا به پارکینسون طراحی شده است. در این تمرینات، حرکات هماهنگ و متقابل در دو طرف بدن انجام میشود تا به مغز کمک کند تا الگوهای حرکتی جدیدی را یاد بگیرد و عملکرد حرکتی را بهبود بخشد. یکی از تمرینهای الگوی دو طرفه انجام تمرین حرکات متقابل اندامها است. نحوه انجام این نوع از تمرین بدین صورت است که درمانگر از بیمار میخواهد که همزمان با این که یک دست خود را بالا میبرد، یکی از پاها را به صورت مخالف به سمت جلو حرکت دهد. این نوع از تمرین به بهبود تعادل و هماهنگی و جلوگیری از لرزش پارکینسون کمک میکند.
تمرینات قدرتی
افزایش سن و بروز بیماری پارکینسون باعث ضعیف شدن عضلات و ماهیچهها میشود. تمرینات قدرتی به تقویت عضلات، افزایش استقامت و بهبود عملکرد کلی بدن کمک میکند. همچنین سطح آمادگی جسمانی بیماران را افزایش میدهد. یکی از تمرینات قدرتی کاردرمانی، تمرین لانچ است. نحوه انجام تمرین لانچ بدین صورت است که بیمار باید صاف بایستد و پاها را به اندازه عرض شانه باز کند. دستها را میتواند به پهلو یا جلو نگه دارد و یک پا را به اندازه یک گام بزرگ به جلو بردارد. در این حالت زانو خم میشود. در صورت مناسب بودن شرایط جسمی بیمار، این حرکت چندین بار تکرار میشود. تمرینات قدرتی با هدف افزایش انعطافپذیری مفاصل در این بیماران انجام میشود.
مزایای کاردرمانی برای بیماری پارکینسون
در بخشهای قبلی متن در ارتباط با تمرینات کاردرمانی و نحوه انجام آنها صحبت کردیم. دانستیم که با توجه به شرایط جسمی و علائم فرد مبتلا، کاردرمانگر وضعیت را ارزیابی کرده و مناسبترین تمرینات را ارائه میدهد. کاردرمانی برای بیماران مبتلا به پارکینسون یک ابزار درمانی بسیار ارزشمند است که میتواند به بهبود کیفیت زندگی آنها کمک کند. کاردرمانگران با استفاده از تکنیکها و تمرینات تخصصی، به بیماران کمک میکنند تا عملکردهای حرکتی خود را بهبود بخشند، استقلال خود را افزایش دهند و در فعالیتهای روزمرهی زندگی بهتر عمل کنند. برخی از مزایای کاردرمانی برای بیماری پارکینسون شامل موارد زیر است:
- افزایش دامنه حرکتی مفاصل: کاردرمانی با استفاده از تمرینات کششی و تقویتی، به افزایش دامنه حرکتی مفاصل که در اثر سفتی عضلات در بیماری پارکینسون کاهش مییابد، کمک میکند.
- بهبود هماهنگی و تعادل: تمرینات تعادلی و هماهنگی، به بیماران کمک میکند تا تعادل خود را بهتر حفظ کرده و خطر افتادن را کاهش دهند.
- تقویت عضلات: تمرینات تقویتی به تقویت عضلات ضعیف شده کمک کرده و در نتیجه، عملکرد حرکتی را بهبود میبخشد. تقویت عضلات از بروز لرزش و سفتی در اندامهای بیمار جلوگیری میکند.
- کاهش اضطراب و افسردگی: فعالیت بدنی و اجتماعی که در کاردرمانی مورد تاکید قرار میگیرد، میتواند به کاهش اضطراب و افسردگی کمک کند. از دیدگاه بالینی، کاردرمانی برای بیماران پارکینسونی با تأثیر بر سیستم عصبی مرکزی و محیطی عمل میکند. تمرینات کاردرمانی باعث فعال شدن نورونهای حرکتی، افزایش ترشح دوپامین و بهبود ارتباطات عصبی میشود.
کلام پایانی
در این مقاله با کاردرمانی به عنوان یک روش کنترل و بهبود علائم بیماری پارکینسون آشنا شدیم. دانستیم که بیماری پارکینسون با علائمی چون لرزش دست و پا و سفتی عضلات همراه است. همچنین تمام تمرینات موثر برای بهبود این علائم را معرفی کردیم. با افزایش سن بروز بیماری پارکینسون افزایش پیدا میکند. از این رو بهتر است بیماران برای کنترل و بهبود علائم، پس از تشخیص پزشک از تمرینات کاردرمانی استفاده کنند. کاردرمانگران با ارزیابی تواناییها و محدودیتهای افراد، برنامههای درمانی شخصیسازی شدهای را طراحی میکنند تا به آنها در دستیابی به استقلال و بهبود کیفیت زندگی کمک کنند. دکتر ابوالحسن ارتیاعی، جراح و متخصص مغز و اعصاب، با سالها تجربه و تخصص در امر درمان و کنترل بیماریهای مغزی، در مسیر تشخیص و درمان این بیماری نیز همراه شما هستند. دکتر ارتیاعی پس از تشخیص و بررسی علائم، در صورت لزوم بیماران را به انجام کاردرمانی توصیه میکنند.
دیدگاهتان را بنویسید