سکته مغزی بعنوان یک اختلال عصبی ناشی از کاهش جریان خون به مغز، باعث آسیب به نواحی مختلف مغز و در نتیجه ایجاد علائم متنوعی در بدن میشود. یکی از مشکلات شایع در افرادی که دچار سکته مغزی میشوند، لرزش دست بعد از سکته مغزی است. این وضعیت تأثیرات منفی زیادی بر فعالیتهای روزمره مانند: نوشتن، خوردن و نگهداشتن اشیاء و … دارد. این نوع لرزش، معمولا به صورت موقت یا دائمی در فرد ایجاد میشود. در این مقاله علت، علائم و انواع روشهای تشخیص و درمان لرزش دست ناشی از سکته مغزی را بررسی میکنیم. برای آشنایی با این موارد تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
لرزش دست بعد از سکته مغزی چیست؟
لرزش دست بعد از سکته مغزی یک اختلال حرکتی است که در نتیجه آسیب به نواحی خاصی از مغز که مسئول کنترل حرکات بدن هستند، ایجاد میشود. سکته مغزی زمانی رخ میدهد که جریان خون به بخشی از مغز قطع یا کاهش مییابد و این امر منجر به آسیب به بافت مغز و اختلال در عملکرد آن میشود. در واقع آسیب به نواحی مرتبط با کنترل حرکت و هماهنگی دستها منجر به بروز لرزش دست میشود.
انواع لرزش دست ناشی از سکته مغزی
به صورت کلی دو نوع لرزش دست به نام های لرزش دست هنگام استراحت و لرزش دست در حال فعالیت وجود دارد. این نوع لرزشها برخی اوقات موقتی و برخی اوقات دائمی هستند. نکته مشترک انواع لرزش دست این است که هردو نوع به صورت غیر ارادی هستند. انواع لرزش دست ناشی از سکته مغزی عبارتند از:
- لرزش دست استراحتی: این نوع لرزش دست معمولا زمانی رخ میدهد که شما فعالیتی انجام نمیدهید (در حال استراحت هستید) و دستهای شما ثابت هستند.
- لرزش دست حرکتی: این نوع لرزش دست برخلاف نوع لرزش دست استراحتی، زمانی رخ میدهد که دستها را برای انجام فعالیتهای روزمره حرکت میدهید.
در مورد لرزش دست جوانان نیز بخوانید.
علت لرزش دست بعد از سکته مغزی
لرزش دست بعد از سکته مغزی به علت آسیب به نواحی خاصی از مغز که مسئول کنترل حرکات بدن هستند، رخ میدهد. درواقع، سکته مغزی به قسمتهای مختلف مغز آسیب وارد میکند و این آسیبها نیز به طور مستقیم یا غیرمستقیم منجر به لرزش دست میشوند. علل لرزش دست پس از سکته مغزی عبارتند از:
- آسیب به بخشهای کنترل حرکت مغز: سکته مغزی در برخی مواقع، به نواحی خاصی از مغز مانند: مخچه، باسال گانگلیا و قشر حرکتی مغز آسیب وارد میکند. این نواحی مسئول هماهنگی و تنظیم حرکات ارادی بدن هستند. آسیب به این نواحی منجر به اختلال در کنترل حرکات دستها و ایجاد لرزش میشود.
- آسیب به باسال گانگلیا: باسال گانگلیا (عقدههای قاعدهای یا Basal ganglia) مجموعهای از ساختارهای مغزی هستند که نقش مهمی در کنترل حرکت و تنظیم سرعت و دقت آن دارند. سکته مغزی به این ناحیه آسیب میزند و منجر به لرزشهای غیرارادی دستها در هنگام حرکت، میشود.
- آسیب به سیستم عصبی خودمختار: در برخی موارد، سکته مغزی به سیستم عصبی خودمختار که مسئول تنظیم عملکردهای غیرارادی بدن است آسیب وارد میکند. این آسیب باعث اختلال در تنظیم و هماهنگی عضلات و در نتیجه ایجاد لرزش در دست میشود.
- اختلال در ارتباطات عصبی: پس از سکته مغزی، ارتباطات عصبی بین مغز و عضلات دستها دچار اختلال میشوند. این اختلالات نیز باعث ایجاد لرزشهای غیرارادی و ناهماهنگ در دستها میشوند.
- اثر داروها: برخی از داروهایی که برای درمان سکته مغزی یا عوارض آن تجویز میشوند، مانند داروهای ضد افسردگی یا داروهای ضد تشنج، عوارضی مانند لرزش دست ایجاد میکنند.
- عوامل روانی و استرس: استرس و اضطراب پس از سکته مغزی بر روی عملکرد سیستم عصبی تأثیر دارند. درواقع، این عوامل روانی از جمله علتهای لرزش دست هستند و شدت لرزش دست را افزایش میدهند.
عوارض لرزش دست بعد از سکته مغزی
لرزش دست بعد از سکته مغزی عوارض مختلفی را برای فرد ایجاد میکند. این عوارض نه تنها بر جنبههای فیزیکی بلکه بر جنبههای روانی و اجتماعی زندگی فرد نیز تأثیر میگذارند. در ادامه به برخی از مهمترین عوارض لرزش دست بعد از سکته مغزی اشاره میکنیم. این عوارض عبارتند از:
- دشواری در انجام فعالیتهای روزمره
- کاهش کیفیت زندگی
- افزایش خطر آسیبدیدگی
- مشکلات اجتماعی و روانی
- تأثیرات بر روابط خانوادگی
- اختلال در خواب
- کاهش عملکرد شغلی
- تأثیر بر سلامت جسمانی
- محدودیت در تواناییهای حرکتی
- اختلالات تغذیهای
روشهای تشخیص لرزش دست بعد از سکته مغزی
تشخیص لرزش دست بعد از سکته مغزی به بررسی دقیق و استفاده از روشهای مختلف پزشکی نیاز دارد تا علت و شدت لرزش مشخص شود. پزشکان معمولاً برای تشخیص این عارضه، مواردی مثل سابقه پزشکی، معاینه بالینی و آزمایشهای مختلف را استفاده میکنند. روشهای تشخیص لرزش دست بعد از سکته مغزی عبارتند از:
بررسی سابقه پزشکی بیمار و معاینه بالینی
پزشک ابتدا سوابق پزشکی بیمار را به دقت بررسی میکند و سوالاتی در مورد وقوع سکته مغزی، علائم قبلی و تغییرات اخیر در وضعیت بیمار را میپرسد. همچنین، از بیمار میخواهد که حرکات دست خود را در شرایط مختلف مانند استراحت و هنگام حرکت نشان دهد تا نوع و الگوی لرزش را بررسی کند. در معاینه بالینی، پزشک از تستهای عملکرد حرکتی و تستهای تعادل و هماهنگی استفاده میکند.
معاینه عصبی
در معاینه عصبی، پزشک وضعیت عصبی بیمار را بررسی میکند. معاینه عصبی شامل ارزیابی عملکرد عضلات، هماهنگی حرکتی، قدرت عضلات و توانایی انجام حرکات ارادی است. پزشک معمولا با این معاینه، نوع و شدت لرزش دست را تشخیص میدهد.
تصویربرداری مغزی
تصویربرداری مغزی از جمله روشهای اصلی برای شناسایی آسیبهای ناشی از سکته مغزی است. این آزمایش به پزشک کمک میکند تا محل دقیق آسیب در مغز را شناسایی کند و تأثیر آن بر نواحی کنترل کننده حرکت و هماهنگی بدن را ارزیابی کند. در صورتی که آسیب به نواحی مانند باسال گانگلیا یا مخچه باشد، احتمال بروز لرزش دست بیشتر است. به صورت کلی برای تصویر برداری از دو روش تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) و سی تی اسکن استفاده میشود.
الکتروانسفالوگرافی (EEG)
اگر پزشک مشکوک باشد که لرزش دست ناشی از اختلالات عصبی دیگر است، معمولا از الکتروانسفالوگرافی (EEG) برای بررسی فعالیت الکتریکی مغز استفاده میکند. این آزمایش به تشخیص مشکلات عصبی مرتبط با تشنج یا سایر مشکلات مغزی کمک میکند.
درمان لرزش دست بعد از سکته مغزی
پس از تشخیص علت اصلی لرزش دست، پزشک بر اساس علت،نوع و شدت لرزش دست، روش درمانی مناسب را انتخاب میکند. روشهای درمانی شامل: داروها، توانبخشی، درمانهای فیزیکی و در برخی موارد جراحی هستند. درواقع هدف اصلی درمان، کاهش لرزش، بهبود کیفیت زندگی و افزایش استقلال بیمار در انجام فعالیتهای روزمره است. این روشها عبارتند از:
دارو درمانی
دارو درمانی یکی از روشهای اصلی برای کاهش لرزش دست بعد از سکته مغزی است. بسته به نوع و شدت لرزش، پزشک داروهای مختلفی تجویز میکند. یکی از داروهایی که برای کنترل این عارضه تجویز میشود، داروهای آنتیکولینرژیک مانند بنتروپین یا تری هگزافنیدیل است. این داروها با کاهش فعالیتهای غیرطبیعی عصبی در مغز، به کاهش لرزش کمک میکنند. در مواردی که لرزش دست به دلیل اختلالات پارکینسون است، داروهای پارکینسون مانند لوودوپا و کابرودوپا نیز مؤثر هستند. همچنین، گاباپنتین و پریمیدون از داروهای ضد تشنج هستند که برای کنترل لرزشهای حرکتی تجویز میشوند. این داروها فعالیت عصبی در مغز را تنظیم میکنند. انتخاب دارو بستگی به شرایط فرد و شدت لرزش دارد و باید تحت نظر پزشک متخصص انجام شود.
توانبخشی و فیزیوتراپی
توانبخشی یکی از مؤثرترین روشها برای درمان لرزش دست ناشی از سکته مغزی است. این روشها شامل فیزیوتراپی و کاردرمانی میشوند تا بیمار قدرت عضلانی و هماهنگی حرکتی خود را به دست آورد. فیزیوتراپی شامل تمرینات خاصی است که به تقویت عضلات و بهبود حرکت دستها کمک میکند. این تمرینات برای افرادی که پس از سکته مغزی دچار ضعف عضلانی یا کاهش توانایی حرکتی شدهاند، بسیار مفید هستند.
کاردرمانی نیز به بیمار کمک میکند تا تواناییهای خود را در انجام فعالیتهای روزمره مانند: نوشتن، خوردن و استفاده از ابزارها به دست آورد. این روش درمانی با تمرینات تعادلی و هماهنگی به بیمار کمک میکند تا در هنگام انجام فعالیتهای روزمره مانند راه رفتن و استفاده از دستها، تعادل بهتری داشته باشد. همچنین، شامل استفاده از وسایل کمک حرکتی نیز میشود.
درمورد ورزش برای لرزش دست نیز بخوانید.
تحریک الکتریکی عصبی
تحریک الکتریکی عصبی (TENS) یکی از روشهای درمانی جدید است که برای کاهش لرزش دست بعد از سکته مغزی استفاده میشود. در این روش، از دستگاههای خاصی برای ارسال جریان الکتریکی خفیف به اعصاب و عضلات استفاده میشود. این تحریکات الکتریکی به تنظیم فعالیتهای عصبی غیرطبیعی که باعث لرزش میشوند، کمک میکنند. در برخی از بیماران، این روش تأثیر قابل توجهی در کاهش شدت لرزش دارد. این روش معمولاً تحت نظر فیزیوتراپیست یا متخصص توانبخشی انجام میشود و میتواند بهطور مؤثری به درمان لرزش دست بعد از سکته مغزی کمک کند.
جراحی
در موارد شدید و مقاوم به درمانهای دارویی و فیزیوتراپی، جراحی به عنوان آخرین گزینه درمانی در نظر گرفته میشود. یکی از روشهای جراحی برای درمان لرزش دست بعد از سکته مغزی، تحریک عمیق مغز (DBS) است. در این روش، یک الکترود به نواحی خاصی از مغز که مسئول کنترل حرکت هستند، وارد میشود و از طریق یک دستگاه قابل تنظیم، فعالیتهای غیرطبیعی مغز را تنظیم میکند.
دیگر روشهای جراحی که باعث درمان لرزش دست میشوند جراحی پالیدوتومی و تالاموتومی هستند. این دو روش تاثیر زیادی بر درمان انواع لرزش دارند و بیشتر برای درمان پارکینسون استفاده میشوند. دکتر ارتیاعی یکی از جراحان برتر کشور در زمینه این جراحیها هستند و بیماران بسیاری را با انجام این جراحیها درمان کردهاند.
پارکینسون بعد از سکته مغزی
پارکینسون پس از سکته مغزی به دلیل آسیب به نواحی مغز ایجاد میشود. در برخی مواقع افراد پس از سکته مغزی دچار مشکلات حرکتی میشوند که تأثیرات زیادی بر کیفیت زندگی آنها میگذارد. بهتر است بدانید ابتلا به پارکینسون به دلیل سکته مغزی وجود دارد، اما نادر است. در بیشتر مواقع علائم ایجاد شده بر اثر آسیب به مغز ناشی از سکته مغزی، مشابه بیماری پارکینسون هستند. درواقع، احتمال ابتلا به پارکینسون پس از سکته مغزی، به شدت و محل آسیب ناشی از سکته مغزی بستگی دارد. بنابراین لرزش دست پس از سکته مغزی به معنی ابتلا به پارکینسون نیست.
کلام پایانی
لرزش دست پس از سکته مغزی یکی از عوارضی است که به دلیل آسیب به مغز رخ میدهد و نیاز به درمان دارد. درمان این عارضه، شامل دارو درمانی، توانبخشی و در موارد خاص، جراحی است و به کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی بیمار کمک میکند. تشخیص و درمان به موقع این عارضه تأثیر زیادی در بازگشت عملکرد و کاهش مشکلات حرکتی ناشی از سکته مغزی دارد. بنابراین مشاوره و پیگیری پزشکی منظم برای مدیریت این وضعیت اهمیت زیادی دارد. دکتر ارتیاعی به عنوان یکی از بهترین جراحان پارکینسون در کشور شناخته میشود. ایشان با سالها تجربه در زمینه درمان اختلالات حرکتی و بیماریهای نورولوژیکی، بهویژه پارکینسون، توانستهاند نتایج چشمگیری در درمان بیماران به دست آورند.
دیدگاهتان را بنویسید