رزرو نوبت
اکثر مردم نمی‌دانند که تشنج چقدر می‌تواند جدی باشد. آن‌ها یا فکر می‌کنند که تشنج مشکلی ندارد یا ممکن است همه به خاطر آن بمیرند. حقیقت جایی در این بین نهفته است. انواع مشکلاتی که ممکن است افراد داشته باشند، شامل صدمات، تأثیر تشنج‌های مکرر بر مغز، موارد اضطراری تشنج و مرگ می‌شود. این مشکل، یک موضوع ترسناک برای خواندن و صحبت کردن است. در این مقاله، بررسی خواهیم کرد که آیا تشنج خطرناک است؟ برای یافتن جواب این سوال و آشنایی کامل با تشنج، علل و علائم آن تا انتهای مقاله را مطالعه کنید.
تشنج چیست؟
تشنج تغییرات فیزیکی در رفتار است که در طی یک دوره فعالیت الکتریکی غیر طبیعی در مغز رخ می‌دهد. اصطلاح تشنج اغلب به جای صرع استفاده می‌شود. در هنگام تشنج، فرد دچار لرزش غیرقابل کنترلی می‌شود که سریع و ریتمیک است و ماهیچه‌ها به طور مکرر منقبض و شل می‌شوند. انواع مختلفی از تشنج وجود دارد و برخی علائم خفیف بدون لرزش دارند.
آیا تشنج خطرناک است؟
در جواب این سوال که آیا تشنج خطرناک است؟ باید گفت که در اکثر مواقع بله، حتی اگر کوتاه مدت و گذرا باشد، بهتر است به پزشک مراجعه کرد. در بیشتر مواقع خود تشنج خطرناک نیست، اما اینکه تشنج‌ها در چه زمان و مکانی رخ می‌دهند و برای چه مدتی طول می‌کشند، می‌تواند عوارض بسیار خطرناکی مانند مرگ را به همراه داشته باشد.
انواع تشنج
مدل‌های مختلفی از تشنج وجود دارند که عبارت‌اند از:
- تشنج پنهان
- تونیک
- کلونیک
- تونیک کلونیک
- آتونیک
- میوکلونیک
- تشنج ناشی از تب
عوارض ناشی از تشنج
برخی از تشنج‌ها به ندرت برای افراد مشکل ایجاد می‌کنند. به طور کلی، احتمال آسیب برای افرادی که تشنج‌های کنترل نشده دارند بیشتر است. نوع صدماتی که ممکن است فرد متحمل شود به نوع تشنج، مدت زمان ادامه تشنج، محل وقوع تشنج و تبدیل شدن آن به حالت اضطراری بستگی دارد. برخی از آسیب‌های رایج آن عبارت‌اند از:
- کبودی
- ایجاد بریدگی
- ساییدگی یا سوختگی
- سقوط
مشکلات جدی‌تر مانند شکستگی استخوان، ضربه مغزی، ضربه به سر همراه با خونریزی در مغز یا مشکلات تنفسی، معمولاً در افرادی دیده می‌شود که تشنج‌های عمومی همراه با افتادن، تشنج‌های طولانی، یا تشنج‌های مکرر یا دسته‌ای دارند.
وضعیت‌های اورژانسی تشنج
بروز تشنج‌های کنترل شده و کوتاه ممکن است آسیب‌های مخرب و خطرناک نداشته باشد، اما وضعیت‌های اورژانسی نیز وجود دارند. این شرایط اورژانسی عبارت‌اند از:
- نوعی تشنجی طولانی به نام صرع تونیک-کلونیک یا تشنجی وضعیت صرع که یک اورژانس پزشکی است، وجود دارد. به طور کلی، تشنج ژنرالیزه تونیک-کلونیک که ۵ دقیقه یا بیشتر طول بکشد یک وضعیت اورژانسی پزشکی است.
- اگر تشنج‌ها قابل توقف نباشند یا تشنج‌های مکرر یکی پس از دیگری رخ دهد، آسیب دائمی یا مرگ ممکن است رخ دهد.
- افراد مبتلا به صرع همچنین می‌توانند به دلیل مشکلاتی که در حین یا پس از تشنج رخ می‌دهد، مانند استفراغ استنشاق، بمیرند. اگر فرد در اسرع وقت به یک طرف چرخانده شود، می‌توان از این مشکل جلوگیری کرد. این کار اجازه می‌دهد تا بزاق، استفراغ یا مایعات دیگر از دهان خارج شود و به ریه‌ها برنگردد.
- با وجود خطرات، مهم است که مردم به خاطر داشته باشند که مرگ افراد بر اثر تشنج معمول نیست.
- حوادث احتمالی ناشی از تشنج
- افرادی که تشنج می‌کنند، باید مراقب حوادث احتمالی در طول تشنج باشند، این حادثه‌ها عبارت‌اند از:
- مرگ ناشی از غرق شدن در بین افراد مبتلا به صرع، غرق شدن حتی می‌تواند در یک وان تنها با چند اینچ آب رخ دهد.
- حوادث ناشی از رانندگی، افرادی که صرع دارند یا تشنج می‌کنند بهتر رانندگی نکنند.
- خطر برخورد یا تصادف در سکوهای قطار یا مترو و هنگام راه رفتن در نزدیکی خیابان‌های شلوغ نیز وجود دارد.
- خطر سقوط از ارتفاعات یا پله‌ها نیز از حوادثی است که هنگام تشنج ممکن است رخ دهد.
علائم تشنج
ممکن است تشخیص اینکه آیا فردی تشنج دارد یا نه، سخت باشد. برخی از تشنج‌ها فقط باعث می‌شوند که فرد طلسم خیره شود که ممکن است مورد توجه قرار نگیرد. نشانه‌های خاص، بستگی به این دارد که کدام قسمت از مغز درگیر است، علامت‌ها به طور ناگهانی رخ می‌دهند و عبارت‌اند از:
- فراموشی مختصر به دنبال یک دوره سردرگمی (فرد نمی‌تواند برای مدت کوتاهی به خاطر بیاورد)
- تغییر در رفتار، مانند چیدن لباس
- آب دهان یا کف کردن دهان
- حرکات چشم
- غرغر یا خرخر کردن
- از دست دادن کنترل مثانه یا روده
- تغییرات خلقی، مانند: عصبانیت ناگهانی، ترس غیر قابل توضیح، وحشت، شادی یا خنده
- لرزش کل بدن
- سقوط ناگهانی
- وجود طعم تلخ یا فلزی در دهان
- فشردن دندان‌ها
- توقف موقت در تنفس
- اسپاسم عضلانی غیرقابل کنترل همراه با انقباض و تکان دادن اندام‌ها
علائم هشدار دهنده اولیه
علامت‌ها ممکن است پس از چند ثانیه یا چند دقیقه متوقف شود یا تا ۱۵ دقیقه ادامه یابد که به ندرت بیشتر ادامه می‌یابند. ممکن است فرد قبل از حمله، علائم هشدار دهنده داشته باشد، که عبارت‌اند از:
- ترس یا اضطراب
- حالت تهوع
- سرگیجه
- علائم بینایی (مانند: مگس پران)
علل
همه انواع تشنج ناشی از فعالیت الکتریکی غیر طبیعی در مغز، هستند، علل تشنج عبارت‌اند از:
- سطوح غیر طبیعی سدیم یا گلوکز در خون
- عفونت مغز، از جمله مننژیت و انسفالیت
- آسیب مغزی که در هنگام زایمان ایجاد می‌شود
- مشکلات مغزی که قبل از تولد رخ می‌دهد (نقایص مادرزادی مغز)
- تومور مغزی (نادر)
- سوء مصرف مواد مخدر
- شوک الکتریکی
- صرع
- تب (به ویژه در کودکان خردسال)
- آسیب سر
- بیماری قلبی
- بیماری گرما (عدم تحمل گرما)
- تب شدید
- فنیل کتونوری (PKU)، که می‌تواند باعث تشنج در نوزادان شود
- مسمومیت
- مواد مخدر خیابانی، مانند: ماریجوانا، کوکائین و آمفتامین‌ها
- سکته
- سموم بارداری
- تجمع سم در بدن به دلیل نارسایی کبد یا کلیه
- فشار خون بسیار بالا (فشار خون بدخیم)
- نیش سمی (مانند نیش مار)
- ترک الکل یا برخی داروها پس از استفاده طولانی مدت
- سابقه خانوادگی بیماری
گاهی اوقات هیچ دلیلی پیدا نمی‌شود، به این حالت تشنج ایدیوپاتیک می‌گویند. آن‌ها معمولا در کودکان و جوانان دیده می‌شوند، اما می‌توانند در هر سنی رخ دهند. اگر پس از درمان هر مشکل زمینه‌ای، تشنج مکرر ادامه یابد، این بیماری صرع نامیده می‌شود.
تشخیص
برای تشخیص تشنج معمولا از آزمایشات تشخیصی استفاده می‌شود که عبارت‌اند از:
- معاینه عصبی
- آزمایشات خون
- پونکسیون کمری
- الکتروانسفالوگرام (EEG)
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
- توموگرافی کامپیوتری (CT)
- توموگرافی گسیل پوزیترون (PET)
- توموگرافی کامپیوتری گسیل تک فوتون (SPECT)
درمان
در برخی از مواقع ممکن است نیازی به درمان نباشد و در بیشتر مواقع و با تشخیص پزشک روند و نوع درمان انتخاب می‌شود، شیوه‌های درمانی عبارت‌اند از:
- درمان تشنج اغلب شامل استفاده از داروهای ضد تشنج است.
- پیروی از رژیم کتوژنیک می‌تواند کنترل تشنج را بهبود بخشد.
- اگر درمان با حداقل دو داروی ضد تشنج موثر نباشد، جراحی ممکن است یک گزینه باشد. (کورپوس کالوزوتومی، نیمفروتومی، ابلیشن حرارتی، لوبکتومی، پالیدوتومی و تالاموتومی)
- تحریک الکتریکی، می‌تواند به کمک داروهای ضد تشنج، تشنج را بهبود بخشد. (تحریک عصب واگ، تحریک عصبی پاسخگو و تحریک عمیق مغزی)
کلام پایانی
انتظار می‌رود یا مطالعه این مقاله، جواب سوال خود در مورد اینکه آیا تشنج خطرناک است را پیدا کرده باشید. روش‌های تشخیص و درمان تشنج و ماهیت آن را به صورت کامل در این مقاله، مورد بررسی قرار دادیم. عللی که موجب بروز این مشکل می‌شود، علائمی که ایجاد می‌کند و شرایط اورژانسی و خطرناکی که ممکن است در نتیجه تشنج ایجاد شود را نیز به صورت کامل توضیح دادیم.
سوالات متداول
خیر، لزوما برای درمان نیازی به جراحی نیست، جراحی فقط زمانی پیش می‌آید که درمان‌های دیگر پاسخگو نباشند.
